’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट ७

"पण तिला माझ्यासारखं ड्रॉइंग कुठे येतं?"

दुपारपासून मनूच्या तोंडून सतरांदा हे वाक्य ऐकल्यानंतर श्रद्धाने अनूला धरून "चहे चयका चहेआ" विचारलं आणि अनूने खांदे उचकून डोळे कपाळात नेले. कुकरमधली वाफ बाहेर पडायला फुसफुसत असते तशी घडलेलं काहीही दुसऱ्याच क्षणी श्रद्धाला सांगायला फुसफुसणाऱ्या अनूलाही काय घडलंय ते नेमकं सांगता येईना, तशी श्रद्धाला मनूला धरून तिच्या तोंडून ते वदवून घ्यायला लागलं. फणकाऱ्याने उडवलेलं नाक, डोळे मोठ्ठाले करून हातवाऱ्यांचं मीठ घालून, तीनचारदा इथेतिथे भरकटून शेवटी तुकड्यातुकड्याने बाहेर पडलेली गोष्ट अशी होती-

मनूच्या वर्गातल्या अन्वीला 'बेस्ट स्टूडंट' बक्षिस मिळालं होतं.

बस्स! चष्टगो चक्तफ चतकीचइ चतीहो.

--

"मनू, चल ना. उशीर होतोय."

"मी नाही येत. माझा ड्रॉइंगचा क्लास आहे. तू जा"

"मनू, मी सांगते सरांना आज तू नाही येत म्हणून"

"नाही"

"अगं मनू.."

"नाही सांगितलं ना...मला नाही जायचं अन्वीच्या घरी पार्टीला. अनू जाईल."

"मनू, ती स्वत: आली होती बोलवायला. तिला वाईट वाटेल. असं करू नाही"

"मला काय वाटतंय याचा कोणी विचारच करत नाही. तिला वाईट वाटेल म्हणे"

मनू बॅग काखोटीला मारून पाय आपटत निघून जाते.

अनू श्रद्धाकडे पाहते. आता खांदे उचकून डोळे कपाळात नेण्याची पाळी श्रद्धाची आहे.

--

मनू खिडकीच्या काचेला नाक लावून बाहेर पाहते आहे. समोरचा कडुनिंब आता खिडकीच्या गजाशी येऊन टेकला होता.

"काय पाहते आहेस मनू?

"उं??"

"कधीचा भुंकतो आहे नाही कुकुटकुंभा?"

"श्शी! कुकुटकुंभा काय म्हणतेस? भारद्वाज नाव आहे त्याचं"

"आम्हाला तर ब्वा कुकुटकुंभाच माहीत. तुझा बाबा त्याला वेडा कुकुटकुंभा म्हणतो"

"का ते?"

"एकटाच फिरत असतो फांद्याफांद्यांमधून..काहीतरी शोधत असल्यासारखा, काहीतरी हरवल्यासारखा"

"काहीतरीच.."

"राहिलं तर मग.."

"किती सुंदर आहे तो मात्र.. लाल मण्यांसारखे डोळे.. लेदरचं जॅकेट घातलेला, निळा वर्ख असलेली मान असलेला.."

"त्याला सुलक्षणी पण म्हणतात माहीतेय? सुलक्षणी म्हणजे the one who brings out luck"

"आहेच तो तसा.."

"तुला त्याची गोष्ट माहीत असेल नाही? बाबाने सांगीतली असेलच"

"नाही.. कोणती?"

"बाबाला त्याच्या बाबाने, म्हणजे तुझ्या ग्रॅंप्सनी ही गोष्ट सांगीतलेली.. तेव्हापासून तो त्याला वेडा म्हणायला लागला"

(मनू साशंक स्वरात) "ओके?"

"ऐकायचीये?"

"ह्हो!"

(मागून अनू)

"मी पण.. मी पण"

"हातपाय धुवून घ्या.. मी ब्राउनीज बनवल्या आहेत"

"य्ये!"

--

एकदा एक पक्षी नव्या जंगलात राहायला गेला होता. त्या पक्ष्याचं नाव होतं भारद्वाज. 

त्याला स्वत:च्या रुपाविषयी अभिमान होता. तपकिरी, मुलायम लेदर जॅकेटसारखे पंख, मानेवर कोणीतरी निगुतीने द्यावा असा निळ्या रंगाचा वर्ख, सॅटिनसारखं काळं शरीर आणि या सर्वांवर वरताण म्हणजे त्याचे लाल रत्नांसारखे डोळे.

तो तासनतास जंगलातल्या तळ्यापाशीच असे. आता काय पंखच धू, नंतर काय मानच पाण्यात बुडव.. तो स्वत:मध्येच इतका मग्न होता की जंगलातल्या इतर पक्ष्यांचं त्याच्याकडे लक्ष गेलंय हे त्याला कळलंच नाही.

पहिले काही महिने तो स्वत:हून कोणाशी बोलायला गेला नाही. त्याचा स्वभाव मूळचाच एकलकोंडा होता, त्यात पुन्हा ते जंगल नवीन.. पण जंगलातल्या इतर पक्ष्यांचं या कलंदर पक्ष्याविषयीचं कुतूहल त्यांना स्वस्थ बसू देई ना..

मग एके दिवशी त्याला भेटायला आला खंड्या.

"हाय"

भारद्वाज पक्ष्याने नव्या पाहुण्याकडे पाहिलं. वेगवेगळ्या रंगांची उधळणच झाली होती जशी त्याच्या शरीरावर. इतका सुंदर पक्षी त्याने आजतागायत पाहिला नव्हता.

"आमच्या जंगलामध्ये तुमचं स्वागत आहे."

".."

"तुम्ही इथे येऊन बराच वेळ झाला, पण आपली ओळख नाही झाली."

".."

"आज जंगलातल्या तळ्याकाठी जंगलातले सर्व पक्षी भेटणार आहेत. तुम्हीही या. आमंत्रण करायला आलो होतो"

हं..याच्याशी मैत्री करायची? रंगीबेरंगी असला म्हणून काय झालं, विदूषकच दिसतो तसं पाहिलं तर. माझ्यासारखे मुलायम तपकिरी पंख कुठेत त्याचे? छे!

भारद्वाज मग त्या पक्षी संमेलनाला जातच नाही.

-

मग त्याला भेटायला येते कोकिळा. त्या जंगलाची गायिका.

पण भारद्वाजाच्या डोक्यात काय, तर..

हं..हिच्याशी मैत्री करायची? छान गाते म्हणून काय झालं, तिला गाणं सुचायला उन्हाळात आंबा बहरायला लागतो. माझ्यासारखे मुलायम तपकिरी पंख कुठेत तिचे? छे!

भारद्वाज मग तिच्या घरी जातच नाही.

-

सुंदर पिसारा असणारा मोर, डोक्यावर तुर्रेदार मुकूट असणारा बुलबुल, मनमिळावू मैना.. सर्वजण येऊन त्याच्याशी मैत्री करण्याचा प्रयत्न करतात, पण भारद्वाज एकाच गोष्टीवर अडलेला-

माझ्यासारखे मुलायम तपकिरी पंख कुठेत त्यांचे? छे!

-

शेवटी सर्व पक्षी त्याच्याशी मैत्री करायचे प्रयत्न सोडून देतात. भारद्वाज त्या झाडावर एकटाच राहतो, कंटाळला की फांद्यावर उड्या मारत राहतो, कुप् कुप् करून भुंकत राहतो, तळ्यातल्या पाण्यात स्वत:चं प्रतिबिंब निरखत राहतो आणि स्वत:च्या जास्तच प्रेमात पडत राहतो.

दिवसांमागून दिवस असेच जात राहतात. 

जंगलात नवे पक्षी येतात.

भारद्वाजाला मात्र त्यातलं कोणीही मैत्री करण्यायोग्य वाटत नाही.

शेवटी त्याच्या झाडावर खूप सारे पक्षी राहायला येतात, तेव्हा तो ते जंगल सोडून दुसऱ्या जंगल्याच्या दिशेने उड्डाण करतो, सर्व पक्ष्यांनी त्याला बहाल केलेलं टोपणनाव मागे ठेवून.

वेडा भारद्वाज.

त्याने आजतागायत अशी अनेक जंगलं बदललेली आहेत.

--

"दी एण्ड"

"बाबाचं बरोबरच आहे. वेडाच आहे तो..इतक्या साऱ्या फ्रेंड्सना कोणी "नाही" म्हणतं का?"

"अनू..मित्र बनवणं, न बनवणं हा आपला चॉइस असतो. ते किती असावेत आणि कोण असावेत हा पण"

मनू कान देऊन ऐकत होती.

"मग?"

"पण, तो स्वत:च्या इतक्या प्रेमात होता, की त्याला दुसऱ्यातल्या चांगल्या गोष्टी दिसतच नव्हत्या हा आपल्या गोष्टीचा पॉइंट नाही का? तुला नाही का असं वाटलं?"

"हा.. खरंय. त्याला ते दिसलं असतं तर त्याची आपोआप मैत्री झाली असती, किंवा तू म्हणतेयेस झालीही नसती.."

"गो ऑन.."

"पण त्याने दुसऱ्या पक्ष्यांच्या चांगल्या गोष्टी बघायला, मान्य करायलाच 'नो' म्हटलं.. त्यामुळे त्या चॉइसला जागाच नाही उरली.

"दॅट्स माय गर्ल.. ही घे तुला जाडजूड ब्राउनी"

अनूने खुशीत येऊन अख्खीच्या अख्खी ब्राउनी तोंडात कोंबली.

"मनू, ब्राउनी?"

मनूच्या हातातली ब्राउनी अजून तशीच होती आणि तिची नजर खिडकीच्या पलीकडे कुठेतरी लागली होती.

बाहेर कुकुटकुंभा वेड लागल्यागत भुंकत होता.. कुप् कुप् कुप् करून..एकटाच.

--

शनिवारची निवांत सकाळ. नुकताच पावसाची एक सर पडून गेलेली.. सगळीकडे नि:स्तब्ध शांतता आणि तेवढ्यात..

"वॉव्व मन्नूउउउउउssss!"

अनूच्या ऑपेरा गायिकेसारख्या तारस्वरातली आरोळीने सोसायटीतली शांतता खळ्ळकन् फुटली.

"काय मस्त पेंटींग आहे! श्रद्धा.. ए श्रद्धा.."

"आहे.. येतेय.. कान नाही फुटलेत माझे."

"बघ ना.."

आणि खरंच.. काय सुंदर पेंटींग होतं. हिरव्यागार पानांच्या एका झाडावर (खिडकीच्या बाहेरचं कडुनिंबाचं?) पक्ष्यांचं संमेलन भरलं होतं जसं. खऱ्याखुऱ्या फांद्या वाटाव्यात इतक्या सुंदर रंगवलेल्या काळसर तपकिरी फांद्यांवर कावळा, चिमणी, रॉबिन, किंगफिशर, बुलबुल, मैना असे पक्षी एकमेकांशी गप्पा मारत असावेत असे बसले होते. आणि, त्या सर्वांमध्ये उठून दिसत होता मनूचा चरद्वारभा!

"मनू?"

"उं?"

"प्रोजेक्ट आहे का क्लासमधला?"

"अं..नाही."

" मग? सहज?"

"मी अन्वीला देणारेय हे पेंटींग."

"हं?"

"अन्वीला.. बीलेटेड बर्थडे गिफ्ट म्हणून"

आणि मनू तिथून घाईघाईने पळ काढते.

नीट निरखून पाहिलं, तर त्या चित्रामधला भारद्वाज वरच्या फांदीवर बसून समाधानाने हसत होता. सगळ्यांमध्ये असल्यासारखा आणि असून नसल्यासारखा.

..आणि खाली चित्रकाराची सही होती.

प्रिय अन्वीला.. वेड्या मनस्विनीकडून.

--

याआधीचे: ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट १ | ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट २ । ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट ३ | ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट ४ | ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट ५ | ’इन्टेलिजण्ट’ गोष्टी- गोष्ट ६

लॉकडाउन ब्लूज - ३

कोणे एके काळी एक मुलगी बंगलुरु नामक कोणे एके काळी 'गार्डन सिटी' म्हणवल्या जाणाऱ्या शहरात एकटी राहत होती.
ती कामाला वाघ होती, टापटीप होती, वाळत घातलेल्या फडक्याची टोकं जुळवून ते एकसारखं दांडीवर पडलं आहे ना याची खात्री करणाऱ्या ऑब्सेसिव्ह कंपल्सिव्ह लोकांपैकी एक होती.

पण तिला भांडी घासायचा अतोनात कंटाळा होता. 
बाकी कोणतंही काम चालेल, पण भांडी? नो थॅंक यू.
त्यामुळे तिने खाल्लं काही, की ठेव भांडं घासून असं धोरण स्वीकारलं होतं. काहीही करून भांडी जमा होऊ द्यायची नाहीत, तिथल्यातिथे त्यांचा फडशा उडवायचा.

पण, लवकरच ग्रहदशा बदलली आणि मुलीचं काम, कामातले व्याप वाढले.
घरूनच काम असल्याने कंपनीच्या कामाच्या तासाबद्दलच्या अपेक्षाही वाढल्या.
कामाचा डोंगर उपसता उपसता अतिश्रमाने डोळ्यांमधून वाफा यायला लागल्या.

मग एका आठवड्यातल्या अशाच एका प्रचंड मनस्तापवाल्या सोमवारी तिने ग्लानीतच त्या दिवशीची भांडी घासायची नाहीत असं ठरवलं. उद्या पाहू.
मग उद्याही भाराभार काम असतं, बिझनेस डेव्हलपमेंट यंव न त्यंव.. अर्थातच भांड्यांना हात लागत नाही.
जेवण करायला लागतो एक तास, खायला अवघी पंधरा मिनिटं, पण भांडी तिन्हीत्रिकाळ.
कामं संपत नाहीत, भांडी साठायची राहत नाहीत.
पाच दिवस तीन वेळा म्हणजे  १५ जेवणांची भांडी, मधल्या खाण्याची भांडी..चमचे, पेले.. 
परवाही गेला
तेरवाही आला.
 
मुलगी एकटीच राहत असल्याने तिच्याकडे काही दहा दहा ताटं/वाट्या असा संसार नव्हता. चार ताटं/वाट्या पुरून पुरून किती दिवस पुरणार?
मग तिने केव्हातरी कोपऱ्यात खुपसून ठेवलेल्या पेपर प्लेट्स काढल्या.

जेवण करायला भांडी उरली नाहीत तेव्हा स्विगीच्या कुबड्या घेऊन एक दिवस काढला.

बेसिनमधली भांडी तशीच पडून होती. त्यांच्यावर एक नारिंगी पण नाही, पिवळा पण नाही अशा थोर रंगाचा थर वाढत होता. पण ती अवचिता परिमळु, झुळुकला अळुमाळु या स्थितीला आल्यावर मात्र आपण काही केलं पाहिजे असं तिला प्रकर्षाने वाटलं आणि ती बाह्या सावरून बेसिनपाशी उभी राहिली. पण तितक्यात हॅंगआउट्सवर एका पी झीरो असाइनमेंटचा पिंग आला आणि तिने बेसिनवर एक टॉवेल अंथरून भांडी डोळ्याआड केली. No See, No Fee.
मृत शरीरं कुजू नयेत म्हणून म्हणून बर्फावर ठेवतात, मग भांडी कुजू नयेत म्हणून फ्रिजमध्ये ठेवावीत का? अर्थात तो पर्यायही उपलब्ध नव्हता, कारण फ्रिज बप्पी लाहिरीच्या गळ्यासारखा पूर्ण भरला होता.
"खोबऱ्याची चटणी खोबऱ्याच्या पेस्टसारखी झाली तर तुझा मस्तकशूळ उठतो आणि याने तुझा OCD ट्रिगर होत नाही? " - तिचे डॉक्टर स्नेही
याचं उत्तर तिलाही माहीत नाही डॉक, खरंच. शप्पथ. 

मग सरतेशेवटी शुक्रवार आला. पेपरप्लेट्स संपल्या, स्विगीचा कंटाळा आला. ताटं, वाट्या, पातेली, काटे चमचे..घरातलं एकूण एक भांडं घासायला पडलं. आपल्या घरात त्रेचाळीस भांडी आहेत याचा साक्षात्कार तिला तेव्हाच झाला.
जेवायचे वांधे झाले, पण काम काही संपत नव्हतं. पाच दिवसांचा थकवा शरीरात नुस्ता साचला होता. हालचालीदेखील नुस्त्या इच्छाशक्तीच्या बळावर होत होत्या. एका मित्राने दया येऊन दोन वेळचं जेवण घरी पाठवलं, पण मग घासायच्या भांड्यांमध्ये त्या भांड्यांचीही भर पडली.
भांडी..भांडी...खूप सारी भांडी....

बेसिनमध्ये भांड्यांचा नुस्ता जेंगा झाला होता. टेट्रिसमध्ये आपण जागा शोधून त्या विटा 'लावतो', तशी भांडी बेसिनमध्ये जागा शोधून लावायला लागत होती. पण, 'हे आता नाही, पण उद्या नक्की आटपू' हा विचार डोक्यात यायला आणि हाताच्या कोपराचं जजमेंट चुकायला एकच गाठ पडली आणि हाताचं कोपर लागून तो जेंगा सॉरॉनच्या टॉवरसारखा धडाधड कोसळला. प्रचंड ठणठणाट करत ताटं, वाट्या, चमचे जमिनीवर सांडले.
तिला टोमणे मारत, तिच्याकडे तुसड्यासारखं पाहात रिकामटेकड्यासारखी खिडकीत बसलेली मांजर जोरात फिस्कारत पळून गेली. शेजारी घाबरून काय झालं पाहायला आले आणि जमिनीवर पडलेल्या भांड्यांच्या राशीमध्ये तिला हतोत्साहासारखी उभी पाहून आल्यापावली चुकचुकत निघून गेले.

"मुली, मी तुझी भांडी घासून देऊ का?" असं मला आजपर्यंत एकाही शेजाऱ्याने विचारलेलं नाही. का ते? खरकटी भांडी इंटिमेट असतात म्हणून, की खरकट्या भांड्यांची घाण वाटते म्हणून?

तिला वाटायचं, की "काही खाल्लंस का?" हा जगातला सर्वात रोमॅंटिक प्रश्न असावा, पण नाही मिलॉर्ड. "मी येऊन भांडी घासून टाकू का?" हा सर्वात रोमॅंटिक प्रश्न असेल, ज्याला ती कुचकटपणा करूनही कधीच नाही म्हणू शकणार नाही. 
पण हेही तिला अजून कोणी विचारलेलं नाही. 

कित्येक युगं, कित्येक पळं सरली.
मग तिला परिस्थितीचं भान आलं. ती चिकट, पचपचीत भांडी जमिनीवर पडून देण्यात अर्थ नव्हता. अतिश्रमाने पेंग येत होती, झोक जात होता, पण हे निस्तरायला लागणार होतं. जमिनीवर फतकल मारून टाळा दाखवत रडायची कितीही इच्छा झाली तरी.. कारण जमीनही चिकट होत चालली होती. 

ओके, हे काही रॉकेट सायन्स नाही. तुला फक्त उभं राहायचं आहे, भांडी घासायची आहेत आणि बाजूला ठेवायची आहेत. 
हो, पण काही नॉनस्टिक भांडी आहेत.. काही किशीने घासायची आहेत, काही प्लॅस्टिकच्या स्क्रबरने, तर काही स्पंजने. (अर्धवट झोपेतही तिचा OCD सोयिस्करपणे कोकलतो)

आपल्या ऑल्टर इगोंशी अशाप्रकारे संभाषण झाल्यानंतर मात्र ती हलते. ताटावर ताटं, वाट्यांमध्ये वाट्या, काचेची भांडी एकीकडे, नॉनस्टिक एकीकडे अशी रास रचून ठेवते, साबणाचं पाणी सर्व भांड्यांमध्ये टाकते आणि भांडी त्यात दोन मिनिटं छान भिजवत ठेवते. पाण्यात हात घालायच्या आधी मोबाइलवर मोठ्यांदा गाणी लावून प्लेलिस्ट शफलवर ठेवते आणि हातात तिचे पिवळ्या रंगाचे ग्लव्ह्ज चढवते. त्या परिस्थितीतही फार फॅशनेबल असल्यासारखं वाटतं.. रोझलिन रोझेनफिल्डसारखं.
जस्ट गो टू हेल.. दिल
सुनिधी दिलाला फटकारायला लागते. बरोबरच आहे तुझं सुनिधी. फार नखरे असतात साल्या दिलाचे.

आणि मग एकेक करून भांडं घासायला घेते.
पहिल्यापहिल्यांदा तो राडा पाहून थकून जायला होतं. हे कधी संपायचंच नाही असं वाटायला लागतं. पण मग एकेक भांडं हातात घेताना ताटातल्या सुकलेल्या वरणामध्ये विमनस्कपणे गिरवलेली अक्षरं, केचपची ग्राफिटी, घाईघाईत चपातीवर भाजी वाढून रोल करून खाल्ल्याने तेलाचा टिपूसही न लागलेलं ताट यांतून आठवडाभराचा मनस्ताप तिला कडकडून भिडतो, पण ती अक्षरं, ती ग्राफिटी खूप सारा फेस करून स्वच्छ घासून काढताना तो तळतळाटही मग कमी कमी होत जातो. स्वत:विषयी प्रेम, माया, सहानुभूती असं खूप काही दाटून येतं. एकेक भांडं स्वच्छ धुवून हातावेगळं करताना काहीतरी कमावल्याची भावना होत जाते. काहीतरी नवं सुचतं, प्रसवतं.. प्रायॉरिटीज चुकल्या, आपण चुकलो हे नकळतपणे कळतं आणि मान्य केलं जातं.

आणि शेवटचं भांडं हातावेगळं होईस्तो सृष्टीचा समतोल नीट झालेला असतो, अंगातली ती तापासारखी भावना कमी व्हायला लागलेली असते. आत काहीतरी बिनसलेलं असतं, ते बरं व्हायला लागलेलं असतं. बेसिनभोवतालची ती जागा आता अजिबात नेगेटिव्ह एनर्जीवाली जागा राहिलेली नसते. स्वच्छ, चकचकीत भांड्यांवरून परावर्तित होणाऱ्या प्रकाशाने हुशारल्यासारखं वाटतं. उद्या स्वच्छ भांड्यामध्ये कॉफी करून पिता येणार आहे या विचारानेच  नवी उमेद आल्यासारखी होते. 

अर्थात, तिने हे आधीच केलं असतं, तर ही वेळ आली नसती. पाच सेकंदांमध्ये आपल्या हाताला स्वच्छ भांडं येणार असेल, तर ते आधीच करून टाकायला काही हरकत नव्हती. पण, ते म्हणतात तसं - करता आलं तर केलं असतंच.
पण केलं नाही याचा अर्थ झालं नाही.
ती पुढे ते करण्याचा प्रयत्न करेलच. 
पण टेट्रिस किंवा जेंगा खेळायची इच्छा झाली तर न करण्याचाही पर्याय खुला आहेच.
लॉकडाउनमधल्या घरबशांना कसला आलाय डर.

--

 
Designed by Lena