Comment allez vous?
कसे आहात??
माझा मुक्काम तब्बल एका वर्षाकरता पुण्यात आहे. रानडेमध्ये फ़्रेंचला प्रवेश घेतल्यापासून माझ्या अंगात फ़्रेंच आलंय. त्यामुळे बघावं तेव्हा मी आपली फ़्रेंचमध्ये घुमत असलेली असते. जमेल तिथे फ़्रेंच ची ठिगळं लावत ’प्रिय’ला ’टोचन’ देण्याचा अभिनव उपक्रम! असो..
’प्रिय’चंच शहर म्हटल्यावर मी ’प्रिय’च्या घरी पडीक असणार हे ओघानेच आलं. माझ्या रुमवर ’रेफ़्युजी कँप’ असल्यागत उगीच पाठ टेकवायला जायचं नाहीतर अभ्यास, खाणं-पिणं, मस्ती मारणं सगळं ’प्रिय’च्या घरी. आणि ’प्रिय’च्या घरी मी काय भूत आहे याची पुरेपूर कल्पना असल्याने (सुदैवाने!) मी मजेत असले तरी ते देखील मजेत असतात.
तर..
’प्रिय’ने घरी एक कासव आणलंय.
दोन पेरांएवढं बिटुकलं कासव. ऑलिव्ह ग्रीन रंगाची शंकू आकाराची पाठ, त्यावर फ़िकट काळ्या रंगाची मोझेक नक्षी, पूर्ण पाठीला ह्ट्टाने दिल्यासारखी वाटणारी लेमन-शिफ़ॉन कलरची आऊट-लाईन, त्याच रंगाचं कपाळ आणि जबडा, पाठीच्या दर्शनी भागावर बोंबलाच्या काट्यासारखी लाल-काळी नक्षी, काळ्याशार अंगावर मेझ कलरच्या तारा आणि इवल्याशा नखुल्या! अतिशय देखणं रुपडं. साहजिकच त्याचं नामकरण माझ्यातर्फ़े झालं.
तर झालं काय, त्यादिवशी क्लासमध्ये सरांनी आम्हाला इजिप्शियन फ़ारो्ह आणि पिरॅमिड्सचं आंबोण चारले आणि मी रवंथ करतच घरी आले. त्यातून हे नामकरणाचे झेंगट गळ्यात पडले. नस्तं लफ़डं सालं. मी कासवाला बघितले आणि त्याची ती शंकूसारखी पाठ बघून मला उचकी लागल्यासारखा ’तुतानखामेन’ आठवला आणि मी कानकुर्री दिली, "तुतानखामेन...!" आपलं राजेशाही नाव ऐकून तुतानखामेन कवचात हातपाय-मान ओढून घेऊन घोरायला पण लागला.
मी कसलं जबराट नाव ठेवलंय या आनंदात मला स्वत:ची पाठ थोपटून घ्यायला उसंत पण मिळाली नाही कारण ’कसलं भंगार नाव ठेवलंयस’ करत ’प्रिय’ माझ्यामागे कटकट करत बसला. काका-काकूंना तर कळलंच नाही दोन दिवस काय नाव ठेवलंय ते. दोन दिवस पुन्हा पुन्हा विचारून खात्री करून घेत होते बिचारे! नंतर ’तुत्या’ काय, ’आमेन’ काय, ’खामेन’ काय..कायच्या काय चालू होतं. ’प्रिय’च्या जिभेला टोक काढताना आणि सगळ्यांच्या जिभेला बसलेल्या गाठी सोडवताना तुतानखामेन साईझने २ अंगुळे अजून वाढला.
’तुतानखामेन’ फ़्फ़ार फ़्फ़ार क्युटी आहे. पहिले पहिले नुसता खात तरी असायचा नाहीतर झोपत तरी असायचा. अधूनमधून ’ह्हॉय्य सांबा..’ च्या आविर्भावात टॅंकमधली झाडं उपटायचा निष्फ़ळ प्रयत्न करत असायचा. जसा रुळला तसा त्याच्या उद्योगांचा पसारा आणि व्याप वाढला. आताशा टॅंकच्या काचेत स्वत:चे रुपडे न्याहाळत, उगाचच माना वेळावत बराच वेळ त्याचा खेळ चाललेला असतो. कधी सरळ पोहायचा कंटाळा आला तर बॅकस्ट्रोकही मारतो. ऑक्सिजनच्या बुडबुड्यांनी हेलकावे बसले तरी हट्टाने तिथेच जातो. उलटापालटा होऊन एकदा बाहेर आला की ’जितं मया’ करत आपला पराक्रम कोणी बघितला काय हे टेचात बघतो. सकाळी मी आणि तो एकदमच उन्हात बसतो. ’प्रिय’च्या घरातल्या गालिच्यावर ’चाली-चाली ’करतो. मग तो टॅंकमध्ये झोपायला जातो आणि मी क्लासमध्ये! (अभ्यास करायला!). मी आले की माझ्याबरोबर झाडामागे लपून ’कूsक कूsक ’करत बसतो. काका-काकूंना अजून माझ्या ’एक्स्ट्रा-ह्युमन सग्या-सोयरयांबद्दल माहित नसल्याने ते नुसतेच हवालदिल होऊन बघत बसतात. त्यांनी विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे मी व्यवस्थित देत असल्याने माझं वरचं कनेक्शन गंडलंय का काय? हे पण कळायला त्यांच्यापुढे मार्ग नसतो.
’प्रिय’च्या घरी गेले आणि हा झोपलेला असला की मी फ़ार फ़ारतर १० मिनीटं कळ काढते आणि नंतर त्याच्या पाठीवर कॅरम शॉट ठेऊन देते. यावर हा कवचातून मान बाहेर काढून’ कोण आलं ते?’ या आविर्भावात मॅक्स जडावलेले डोळे कष्टाने उघडून पहिले बघेल.(रविवारी कोंबडीच्या पायाचं हिरवं सूप स्टार्टरला घेऊन नंतर ४-५ पोळ्या रस्स्याबरोबर हाणल्या की दुपारी माझे डोळे कसे होतील? तसे जडावलेले.)मी असेन तर आरामात पोहत पहिले वर येईल, १०००० वेळा मान वाकडी करून माझ्याकडे बघेल, मी मीच आहे अशी एकदाची खात्री पटली की खूण म्हणून जोरजोरात चळवळ करेल. बोट दिले तर पुढच्या दोन पायात पकडेल. ’प्रिय’ एकदा त्याला असा उठवायचा प्रयत्न केला होता तेव्हा परत झोपून घेऊन तुतानखामेनने त्याचा साफ़ कचरा केला होता.
माझा कैवार त्याला फ़ार बुवा! ’प्रिय’ ने जीव खाऊन पकड चिमटा काढला की ’एय ...पोरीशी काय मारामारी करतोस?हिंमत असेल तर....’ च्या आवेशात टँकच्या काचेवर फ़ताफ़ता पाय मारत बसतो. ’प्रिय’ विरुद्ध ’मी’ या लढ्यात माझी बाजू घेणारा एकमेव जिवंत प्राणी तो हाच.. तुतानखामेन!
टॅंक्मधलं ऑक्सिजनचं ते नळकांडं त्याचा हॉटस्पॉट आहे. भल्या सकाळी त्याला त्यावर पुल-अप्स मारताना बघणे आणि त्याच पाइपवर टांग मारून झोपा काढताना बघणं हा आता माझा अतिप्रिय विरंगुळा बनला आहे.
’प्रिय’शी त्याची काय खुन्नस आहे माहित नाही पण आजतागायत तुतानखामेनने त्याचा पोपट केलाय. मला शिट्टी वाजवता येत नाही. उगीचच इकडून तिकडे गेले वारे टाईप शिट्टी वाजवली तरी तुतानखामेन वर येतो.’प्रिय’ला मात्र तो जाम दाद देत नाही.एकीकडे चुटकी वाजवली की दुसरीकडेच जातो.टँकमध्ये लाटा काय तयार होतील अशी शिट्टी वाजवली तरी ढिम्म एकाच जागी बसून राहतो.’मंदुडं सालं!’ असं करवादून ’प्रिय’ कंटाळून चालता झाला की तुतानखामेन मान झटकत मजेशीर एक्स्प्रेशन देतो.
कधीकधी मात्र जाम लहरीपणा करतो. खात नाही, पोहत नाही. झाडाचा आडोसा घेऊन पुढचे दोन पाय डोळ्यांवर घेऊन स्वस्थ पडून राहतो...दिवसेंदिवस! त्याचे आवडते लाल रंगाचे फ़िश-फ़ूडचे लाल दाणे, कोथिंबीर टाकली तरी त्याचा मूड सुधरत नाही. कुठं दुखतंय खुपतंय...तर ते ही कळत नाही. मला एकतर कासवाची भाषा पण येत नाही. त्याचं असं वागणं जीवाला लागून राहतं. माझा मूड बूटात गेलेला पाहून मग ’प्रिय’ कुठूनतरी एक व्हेट पैदा करतो. सगळे सोपस्कार होऊन तासाभरात तुतानखामेनने एक लॅप मारला की माझा सुधारलेला मूड बघून ’प्रिय’चा जीव भांडयात पडतो.
दोन महिन्यात तुतानखामेन एक इंच तरी वाढला असेल. वाढ्त्या वयाबरोबर त्याचे ’मी भी सजीला कुछ कम नाही ’म्हणत नखरे सुरु झालेत. एवढ्या लहान वयात हे उद्योग तर हा मोठेपणी काय करेल? असा प्रश्न मी हटकून ’प्रिय’ ला विचारते तेव्हा तो अस्पष्ट ’ढवळ्याशेजारी..’ असं काहीतरी बोलल्याचं ऐकू येतं पण ते मी सवयीने कानाआड करते.
वाढ होत असताना कासवाची कातडीही सापाने कात टाकल्यासारखी उलून निघते.तुतानखामेन मजेत सन-बाथ घेत फ़ेस-पॅक काढल्यासारखी कातडी पील-ऑफ़ करत बसलेला असतो. निकॉन घेऊन हवा करणारया ’प्रिय’च्या एखाद्या मित्राला ’तू भी क्या याद करेगा’ म्हणत पोझ-बिझ देत असतो.या सर्वामध्ये माझ्याकडे डोळे मिचकावून बघायला मात्र विसरत नाही.
माझ्या एक्स्ट्रा-ह्युमन सग्या सोयरयांची संख्या आता मोजण्यापलीकडे गेलीये. पुण्यात तर माणसांना माणसांशी सोंड सोडून बोलल्याशिवाय राहता येत नसल्याने मी या जगाच्या दृष्टीने मुक्या प्राण्यांशीच मैत्री केलीये. ’तुतानखामेन’ हे त्यातलं मजेशीर पर्व. ’प्रिय’ला काही तुतानखामेनचा सांभाळ जमत नाहीये. सारखा वसवस करत असतो. त्याला नाही झेपलं तर मीच तुतानखामेनला दत्तक घेणारेय. बघूयात!
माझी सुपरवायझरगिरी!
वर्षभर केलेला अभ्यास उत्तरपत्रिकेवर लिहीत असताना समोर उगीचच हवा करत बसलेला ’सुपरवायझर’ हा प्राणी मी अनेकवेळा बघितला. पण हा रोल मला करायला लागेल अशी सुतराम कल्पना मला तेव्हा नसली पाहिजे. बॉयफ़्रेंडबरोबर त्याची उगाचच पाचकळ बडबड करणारी बहीण कशी गळ्यात पाडून घ्यावी लागते तशीच आर्थिक स्वावलंबनासाठी पत्करलेल्या या नोकरीबरोबर हे सुपरवायझरगिरीचंही झेंगट माझ्या गळ्यात पडलं.
मे-जून हे आम्हा इंजिनीयरींगवाल्यांचे परीक्षांचे दिवस. बाकीचे जग जेव्हा सुट्टीवर असतं तेव्हा आम्ही पेपर वाटत तरी असतो किंवा तपासत तरी असतो.मुलांना शिकवणं हा एक इंट्रेस्टींग पार्ट तरी असतो पण पोरं पेपर कशी लिहीतात हे तीन तास नुसतं बघत बसायचं किती कंटाळवाणं काम असेल?पण वर्षाकाठी दोनदा एरंडेल प्यायला लागल्यासारखं वर्षात दोनदा कामाचा हा कंटाळवाणा भाग उरकावाच लागतो.
मला डयुटी मिळाली आणि मी उत्तरपत्रिकांचं बंडल घेऊन वर्गावर पोहोचले तरी वर्ग उघडलेला नसला की माझं टाळकं सरकतं.फ़ोनवरून माझी आणि खालच्या मजल्यांवरची गरमागरमी झाल्यावर मंद हालचाली करत एक शिपाई कुठूनतरी उगवतो आणि माझ्यावर कोटी कोटी उपकार केल्याच्या आविर्भावात मला वर्ग उघडून देतो.तोपर्यंत बाहेरच्या कॉरीडॉरमध्ये मुलांनी माज घातलेला असतो.एवढी सारी मुलं असतात पण अभ्यास पूर्ण झालाय आणि वर्ग उघडल्या उघडल्या आत येऊन शांतपणे बसलाय असा एकही मुलगा माझ्या या कॉलेजातल्या दोन वर्षातल्या कारकीर्दीत मला बघायला मिळालेला नाही. शेवटच्या सेकंदापर्यंत रिव्हीजन पूर्ण न व्हायला ही मुलं पूर्ण टर्मभर काय वडे वळत असतात की काय कोण जाणे?त्यांची वर्गात येण्याची लक्षणं दिसत नाही म्हटल्यावर आपल्यालाच सूत्रं हातात घेऊन त्यांना हल्या हल्या करत वर्गात घुसवावे लागते.त्यांना पेपर वाटणे, पेपरचे नंबर चुकीचे असतील तर ते परत घेऊन नवीन आणायला त्या सदम शिपायाला बाबापुता करून खाली पाठवणे, रोल नंबर कसे भरावेत याच्या सूचना देणे, हॉलतिकीट विसरल्याने रडून हलकल्लोळ घालणारया मुलीला शांत करणं, हॉलतिकीटाची नक्कल आणायला तिला खाली पाठवणं, कोणाकडे मोबाईल्स, कॅलक्युलेटर्सची कव्हरं नाहीत ना हे पाहणं,मुलांच्या वेंधळेपणाला सुगीचे दिवस आल्यासारखे बरयाच जणांनी रोल नंबर्स चुकीचे भरलेले असतात त्यांना दंड भरायला लावणे, तो दंड शिपायाकडे देऊन त्याची पावती बनवायला त्याला खाली पाठवणे ही कामं मला अवघ्या दहा मिनीटात आटपायची असतात.हे सगळे सोपस्कार आटपेपर्यंत मी बारा घरची धुणीभांडी केल्यासारखी थकून जाते.तोपर्यंत प्रश्नपत्रिका येतात आणि बेल वाजल्या वाजल्या पेपर हातात मिळेपर्यंत पळ अन पळ युगासारख्या भासणारया त्या पोरांना अजिबात निराश न करता ३० सेकंदांमध्ये त्या वाटायच्या असतात. कधी प्रश्नपत्रिका कमी पडतात, कधी चुकीच्या ब्रांचच्या प्रश्नपत्रिका येतात. मुलांची गडबड, त्यांचे प्रश्न, शंका निस्तरायच्या असतात.एव्हाना त्या सगळ्यांची उस्तवार करता करता मला मुलाबाळांच्या गराडयात बसलेल्या टेंपररी जिवतीसारख फ़ील यायला लागलेला असतो!मला इकडेतिकडे पळवून मुलांचं समाधान झालं की मुलं आपापल्या पेपर्सकडे वळतात आणि मी हुश्श करते. आता निदान ४५ मिनीट्स तरी ’मिस, सप्लीमेंट!’ ची आरोळी येईपर्यंत पोरांचा काही त्रास होणार नसतो.तोपर्यंत आमचे चीफ़ कंडक्टर आणि सिनीयर सुपरवायझर येऊन मुलांना त्याच त्याच धमक्या देऊन जातात. नाटकात जास्त स्कोप नसला की कसे तेच तेच संवाद पुन्हा पुन्हा येत जातात?चुकीच्या पात्राने नको तेव्हा एंट्री मारली की समोरचं पात्र कसं लोंबकळत "ऊमम न्य़ूम." करत राहतं?तशी काहीशी माझी अवस्था ह्या लोकांनी एंट्री मारल्यावर होऊन जाते. त्यांचं धमकी-सत्र पुरं होईपर्यंत काय करावं हे न सुचून मी उगाचच दीड पायावर झुलत बसलेले असते. एकदा का ही लोकं येऊन गेली की मी निवांत आपला पर्यवेक्षक-रिपोर्ट भरायला बसते.
इंजिनीयरींगच्या असाईनमेंटस लिहिल्यावर मान मोडून छापावं लागेल असा कुठलाही जॉब घ्यायचा नाही अशी मनाशी खूणगाठ बांधली होती. Now, Here I am! प्रत्येक ब्रांचचे ६ असे रिपोर्ट भरताना ’कुठल्या खातेरयात येऊन पडले मी?’ असा विचार येऊन भ्या करून टाळा दाखवत रडत बसावेसे वाटते.त्या हिडीस पिवळसर रंगाच्या शीट्स, कार्बनपेपरने काळेकुट्ट झालेले हात बघून माझाच मला उबग यायला लागतो.
एकदा का हे रिपोर्ट्स बनवून संपले की मी वर्गात गस्त घालायला मोकळी होते.ती पोरं बिचारी पेपर लिहीत असतात.त्यांना आमच्या’ मला तुझा इरादा माहित्येय हो..पण मी तो काही तडीस जाऊन देणार नाही’ या टाईपच्या ट्फ़ लुक्सशी काहीच घेणेदेणे नसते. दु:खद अपवाद अर्थात असतात.गस्त घातली काय किंवा त्यांच्यासमोर रामा डान्स केला काय,एकच गोष्ट असते.
माझ्यासमोर ४० मुलं पेपर लिहीत असतात आणि ४० जणांच्या ४० वेगवेगळ्या तर्हा असतात. कोणी हवेत हातवारे करून आकृती आठवत असतं, कोणाचा लिहीता लिहीता ओठांचा चंबू झालेला असतो, कोणी उत्तर आठवत नाही म्हणून डोक्याला हात लावून बसलेला असतो,तर कोणी पेपरकडे बघत ’शक’ शी साधर्म्य असणारा ’फ़’ने सुरु होणारा शब्द बारंवार उच्चारत असतो.कोणी सुटलेली ढेरी त्यामानाने छोट्या बेंचशी adjust करत असतं, कोणी दर दोन मिनीटांनी आपले पेन झाडत असतो, कोणी सारखा घाम पुसत असतो तर कोणी बॅक-अप म्हणून आणलेल्या बादलीभर पेनांची चाळवाचळव करत असतो.कोणी पठ्ठया अर्धा तास उशिरा उगवून वर माझेच पेन पेपर सोडवायला मागतो.शर्टाची वरची बटणे उघडी सोडून आपल्या केसाळ छातीचे प्रदर्शन करणारया मेकॅनिकलच्या पोराने मिकी माऊसचे लाल-पिवळे चित्र असलेली कंपास-बॉक्स आणलेली असते.ती ही डबल-डेकर!या सगळ्या वल्लींकडे बघून मला हसण्याचे उमाळ्यावर उमाळे येत असतात.मला हसताना पाहून आपली सुपरवायझर येडी आहे.बघावं तेव्हा हसत बसलेली असते म्हणून ती पोरंही एकमेकांकडे बघून खांदे उचकत असतात.
सुपरवायझर्स ना मिळणारया सोयी हा आमच्या कॉलेजमध्ये फ़ार दुर्लक्षित प्रकार आहे. आमचे पाय आम्हाला मिळणारया डयुटीबरोबर भाडयाने दिलेले आहेत आणि त्यांचं भाडं पुरतं वसूल करायचंय या आवेशात ही मंडळी आम्हाला ट्रीट करत असतात. तीन तास त्या खोलीत आम्ही गस्त घालत उभं रहावं, अजिबातच बसून नये अशा काहीशा अचाट अपेक्षा आमच्याकडून केल्या जातात.सुपरवायझरला बसायला खुर्ची नसते. मी ती भांडून मिळवते.प्रत्येक सुपरविजनपाठी मला ४० रुपये मिळतात. म्हणजे त्या वर्गात हजर असणारया प्रत्येक मुलापाठी १ किंवा सव्वा रुपया...दक्षिणेसारखा! ४० रुपयात काय आम्ही शहीद व्हावं असं यांना वाटतं की काय कोण जाणे?
सुपरवायझरला चहा मिळतो. How Lovely is that!पण दुपारच्या सेशनच्या डयुटीमध्ये म्हणजे ३ ते ६ मध्ये चहा ची गरज ही साडेचार-पाच ला असते. तर या लोकांचा चहा ३ला मी पेपर वाटले नाहीत की ३-०५ ला हजर असतो.How Inconveniently Efficient!
दीड तासाने मग येतो रिलीव्हर आणि त्या कोंडवाडयातून ’फ़क्त १० मिनीट’ अशी तंबी देऊन सुटका होते.’परसाकडे’ वगैरे लागली असेल तर ते सगळे आटपून काहीतरी च्याऊम्याऊ तोंडात कोंबून वर्गाकडे धाव घ्यावी लागते कारण ११ व्या मिनीटाला तुम्हाला शिव्यांचे धनी व्हायला लागते.वर्गात दाखल होईपर्यंत विद्यार्थ्यांनी पुरवण्या मागण्याचा सपाटा सुरु केलेला असतो.माझ्या मजल्यावरच्या त्या हतप्रभ, हतवीर्य शिपायांनी पुरवण्या आणेपर्यंत मुलांनी मला त्राही भगवान करून सोडलेले असते. पण कुठेही आवाज नसतो. यावेळी पास-आऊट होणारी बॅच आणि माझ्या वयामध्ये फ़क्त तीन बर्षाचा फ़रक आहे तरीही मुलं मला फ़ाट्यावर मारून न जुमानता हवं ते का करत नाहीत? सिरीयसली का घेतात? हा माझ्या कलीग्सचा शोधाचा आणि जलसीचा भाग आहे.मला नजरेची आणि आवाजाची निसर्गदत्त देणगी आहे. त्यामुळे जरा कुठे संशयास्पद हालचाल झाली की नजरेने जरब बसवता येते. आणि आवाज वाढला की सातपट आवाज लावून झापलं की फ़रक पडलाच पाहिजे.मुलं पुरवण्यांवर पुरवण्या मागत असतात, मी तोल न ढळू देता ती मागणी बाहेरच्या शिपायाकडे फ़ॉरवर्ड करत असते. मुलांनी मागे-पुढे बघत उत्तरं टॅली करण्याचा प्रयत्नं सुरु केलेला असतो,तो हाणून पाडायचा असतो.डोके गमावलेल्या मुरारबाजींसारखी मी एकटीच सगळ्यांना तोंड देत उभी असते.आणि मग होते पेपर संपायला दहा मिनीट्स उरले हे सांगणारी बेल. आता शेवटचे दहा मिनीट्स तरी माझ्याकडे कोणीही पुरवणी मागणार नसते.पण माझी कामं कधी संपतच नाहीत. प्रत्येकाला पेपर लिहिण्याच्या समाधीतून बाहेर काढून पुरवणी बांधायला लावणे, पुरवण्यांचा आकडा लिहायला लावणे हे करवून घ्यायला लागते.आणि पेपर संपल्याची बेल होते. प्रत्येकाकडून पेपर जवळजवळ हिसकावून घेऊन ते मोजेपर्यंत वर्गात कुजबूज सुरु झालेली असते. क्वचित वेळी पेपर राहिला म्हणून एखादी रडत असते. उत्तर काय आलं म्हणूण एखाद्या स्कॉलर मुलाला सगळीकडून प्रश्नांचा भडीमार होत असतो, आपल्याला अचानक डिमांड आलेला पाहून तो भाव खात असतो, आपल्याला ४० मार्क तर मिळणार ह्याची खात्री पटल्याने एखादा मुलगा आनंदलेला असतो.किती संमिश्र भाव!मुलांचं भवितव्य असं हातात घेऊन जाताना वर्गात शेवटची नजर फ़िरते आणि खिडकीजवळच्या बेंचवर जिभेचे टोक नाकाला लावून पेपर लिहीणरी ३ वर्षापूर्वीची मीच मला दिसायला लागते.
मी ह्या नोकरीत कधीही रमले नाही. अशी नोकरी हे माझे ध्येयही नाही. पण काही गोष्टी नाईलाजास्तव कराव्या लागतात तशी ही नोकरी. पुरेसं आर्थिक पाठबळ घेऊन आता मी ही नोकरी सोडणार आहे आणि अभ्यासाला दिल्लीला पळणार आहे. ह्या वेळची सुपरवायझरगिरी ही शेवटची म्हणून उल्लेखनीय, बाकी काही नाही.हातून घडलेली काही मुलं आणि नॉस्टॅल्जियाचे काही क्षण, एवढीच यातून कमाई!
मे-जून हे आम्हा इंजिनीयरींगवाल्यांचे परीक्षांचे दिवस. बाकीचे जग जेव्हा सुट्टीवर असतं तेव्हा आम्ही पेपर वाटत तरी असतो किंवा तपासत तरी असतो.मुलांना शिकवणं हा एक इंट्रेस्टींग पार्ट तरी असतो पण पोरं पेपर कशी लिहीतात हे तीन तास नुसतं बघत बसायचं किती कंटाळवाणं काम असेल?पण वर्षाकाठी दोनदा एरंडेल प्यायला लागल्यासारखं वर्षात दोनदा कामाचा हा कंटाळवाणा भाग उरकावाच लागतो.
मला डयुटी मिळाली आणि मी उत्तरपत्रिकांचं बंडल घेऊन वर्गावर पोहोचले तरी वर्ग उघडलेला नसला की माझं टाळकं सरकतं.फ़ोनवरून माझी आणि खालच्या मजल्यांवरची गरमागरमी झाल्यावर मंद हालचाली करत एक शिपाई कुठूनतरी उगवतो आणि माझ्यावर कोटी कोटी उपकार केल्याच्या आविर्भावात मला वर्ग उघडून देतो.तोपर्यंत बाहेरच्या कॉरीडॉरमध्ये मुलांनी माज घातलेला असतो.एवढी सारी मुलं असतात पण अभ्यास पूर्ण झालाय आणि वर्ग उघडल्या उघडल्या आत येऊन शांतपणे बसलाय असा एकही मुलगा माझ्या या कॉलेजातल्या दोन वर्षातल्या कारकीर्दीत मला बघायला मिळालेला नाही. शेवटच्या सेकंदापर्यंत रिव्हीजन पूर्ण न व्हायला ही मुलं पूर्ण टर्मभर काय वडे वळत असतात की काय कोण जाणे?त्यांची वर्गात येण्याची लक्षणं दिसत नाही म्हटल्यावर आपल्यालाच सूत्रं हातात घेऊन त्यांना हल्या हल्या करत वर्गात घुसवावे लागते.त्यांना पेपर वाटणे, पेपरचे नंबर चुकीचे असतील तर ते परत घेऊन नवीन आणायला त्या सदम शिपायाला बाबापुता करून खाली पाठवणे, रोल नंबर कसे भरावेत याच्या सूचना देणे, हॉलतिकीट विसरल्याने रडून हलकल्लोळ घालणारया मुलीला शांत करणं, हॉलतिकीटाची नक्कल आणायला तिला खाली पाठवणं, कोणाकडे मोबाईल्स, कॅलक्युलेटर्सची कव्हरं नाहीत ना हे पाहणं,मुलांच्या वेंधळेपणाला सुगीचे दिवस आल्यासारखे बरयाच जणांनी रोल नंबर्स चुकीचे भरलेले असतात त्यांना दंड भरायला लावणे, तो दंड शिपायाकडे देऊन त्याची पावती बनवायला त्याला खाली पाठवणे ही कामं मला अवघ्या दहा मिनीटात आटपायची असतात.हे सगळे सोपस्कार आटपेपर्यंत मी बारा घरची धुणीभांडी केल्यासारखी थकून जाते.तोपर्यंत प्रश्नपत्रिका येतात आणि बेल वाजल्या वाजल्या पेपर हातात मिळेपर्यंत पळ अन पळ युगासारख्या भासणारया त्या पोरांना अजिबात निराश न करता ३० सेकंदांमध्ये त्या वाटायच्या असतात. कधी प्रश्नपत्रिका कमी पडतात, कधी चुकीच्या ब्रांचच्या प्रश्नपत्रिका येतात. मुलांची गडबड, त्यांचे प्रश्न, शंका निस्तरायच्या असतात.एव्हाना त्या सगळ्यांची उस्तवार करता करता मला मुलाबाळांच्या गराडयात बसलेल्या टेंपररी जिवतीसारख फ़ील यायला लागलेला असतो!मला इकडेतिकडे पळवून मुलांचं समाधान झालं की मुलं आपापल्या पेपर्सकडे वळतात आणि मी हुश्श करते. आता निदान ४५ मिनीट्स तरी ’मिस, सप्लीमेंट!’ ची आरोळी येईपर्यंत पोरांचा काही त्रास होणार नसतो.तोपर्यंत आमचे चीफ़ कंडक्टर आणि सिनीयर सुपरवायझर येऊन मुलांना त्याच त्याच धमक्या देऊन जातात. नाटकात जास्त स्कोप नसला की कसे तेच तेच संवाद पुन्हा पुन्हा येत जातात?चुकीच्या पात्राने नको तेव्हा एंट्री मारली की समोरचं पात्र कसं लोंबकळत "ऊमम न्य़ूम." करत राहतं?तशी काहीशी माझी अवस्था ह्या लोकांनी एंट्री मारल्यावर होऊन जाते. त्यांचं धमकी-सत्र पुरं होईपर्यंत काय करावं हे न सुचून मी उगाचच दीड पायावर झुलत बसलेले असते. एकदा का ही लोकं येऊन गेली की मी निवांत आपला पर्यवेक्षक-रिपोर्ट भरायला बसते.
इंजिनीयरींगच्या असाईनमेंटस लिहिल्यावर मान मोडून छापावं लागेल असा कुठलाही जॉब घ्यायचा नाही अशी मनाशी खूणगाठ बांधली होती. Now, Here I am! प्रत्येक ब्रांचचे ६ असे रिपोर्ट भरताना ’कुठल्या खातेरयात येऊन पडले मी?’ असा विचार येऊन भ्या करून टाळा दाखवत रडत बसावेसे वाटते.त्या हिडीस पिवळसर रंगाच्या शीट्स, कार्बनपेपरने काळेकुट्ट झालेले हात बघून माझाच मला उबग यायला लागतो.
एकदा का हे रिपोर्ट्स बनवून संपले की मी वर्गात गस्त घालायला मोकळी होते.ती पोरं बिचारी पेपर लिहीत असतात.त्यांना आमच्या’ मला तुझा इरादा माहित्येय हो..पण मी तो काही तडीस जाऊन देणार नाही’ या टाईपच्या ट्फ़ लुक्सशी काहीच घेणेदेणे नसते. दु:खद अपवाद अर्थात असतात.गस्त घातली काय किंवा त्यांच्यासमोर रामा डान्स केला काय,एकच गोष्ट असते.
माझ्यासमोर ४० मुलं पेपर लिहीत असतात आणि ४० जणांच्या ४० वेगवेगळ्या तर्हा असतात. कोणी हवेत हातवारे करून आकृती आठवत असतं, कोणाचा लिहीता लिहीता ओठांचा चंबू झालेला असतो, कोणी उत्तर आठवत नाही म्हणून डोक्याला हात लावून बसलेला असतो,तर कोणी पेपरकडे बघत ’शक’ शी साधर्म्य असणारा ’फ़’ने सुरु होणारा शब्द बारंवार उच्चारत असतो.कोणी सुटलेली ढेरी त्यामानाने छोट्या बेंचशी adjust करत असतं, कोणी दर दोन मिनीटांनी आपले पेन झाडत असतो, कोणी सारखा घाम पुसत असतो तर कोणी बॅक-अप म्हणून आणलेल्या बादलीभर पेनांची चाळवाचळव करत असतो.कोणी पठ्ठया अर्धा तास उशिरा उगवून वर माझेच पेन पेपर सोडवायला मागतो.शर्टाची वरची बटणे उघडी सोडून आपल्या केसाळ छातीचे प्रदर्शन करणारया मेकॅनिकलच्या पोराने मिकी माऊसचे लाल-पिवळे चित्र असलेली कंपास-बॉक्स आणलेली असते.ती ही डबल-डेकर!या सगळ्या वल्लींकडे बघून मला हसण्याचे उमाळ्यावर उमाळे येत असतात.मला हसताना पाहून आपली सुपरवायझर येडी आहे.बघावं तेव्हा हसत बसलेली असते म्हणून ती पोरंही एकमेकांकडे बघून खांदे उचकत असतात.
सुपरवायझर्स ना मिळणारया सोयी हा आमच्या कॉलेजमध्ये फ़ार दुर्लक्षित प्रकार आहे. आमचे पाय आम्हाला मिळणारया डयुटीबरोबर भाडयाने दिलेले आहेत आणि त्यांचं भाडं पुरतं वसूल करायचंय या आवेशात ही मंडळी आम्हाला ट्रीट करत असतात. तीन तास त्या खोलीत आम्ही गस्त घालत उभं रहावं, अजिबातच बसून नये अशा काहीशा अचाट अपेक्षा आमच्याकडून केल्या जातात.सुपरवायझरला बसायला खुर्ची नसते. मी ती भांडून मिळवते.प्रत्येक सुपरविजनपाठी मला ४० रुपये मिळतात. म्हणजे त्या वर्गात हजर असणारया प्रत्येक मुलापाठी १ किंवा सव्वा रुपया...दक्षिणेसारखा! ४० रुपयात काय आम्ही शहीद व्हावं असं यांना वाटतं की काय कोण जाणे?
सुपरवायझरला चहा मिळतो. How Lovely is that!पण दुपारच्या सेशनच्या डयुटीमध्ये म्हणजे ३ ते ६ मध्ये चहा ची गरज ही साडेचार-पाच ला असते. तर या लोकांचा चहा ३ला मी पेपर वाटले नाहीत की ३-०५ ला हजर असतो.How Inconveniently Efficient!
दीड तासाने मग येतो रिलीव्हर आणि त्या कोंडवाडयातून ’फ़क्त १० मिनीट’ अशी तंबी देऊन सुटका होते.’परसाकडे’ वगैरे लागली असेल तर ते सगळे आटपून काहीतरी च्याऊम्याऊ तोंडात कोंबून वर्गाकडे धाव घ्यावी लागते कारण ११ व्या मिनीटाला तुम्हाला शिव्यांचे धनी व्हायला लागते.वर्गात दाखल होईपर्यंत विद्यार्थ्यांनी पुरवण्या मागण्याचा सपाटा सुरु केलेला असतो.माझ्या मजल्यावरच्या त्या हतप्रभ, हतवीर्य शिपायांनी पुरवण्या आणेपर्यंत मुलांनी मला त्राही भगवान करून सोडलेले असते. पण कुठेही आवाज नसतो. यावेळी पास-आऊट होणारी बॅच आणि माझ्या वयामध्ये फ़क्त तीन बर्षाचा फ़रक आहे तरीही मुलं मला फ़ाट्यावर मारून न जुमानता हवं ते का करत नाहीत? सिरीयसली का घेतात? हा माझ्या कलीग्सचा शोधाचा आणि जलसीचा भाग आहे.मला नजरेची आणि आवाजाची निसर्गदत्त देणगी आहे. त्यामुळे जरा कुठे संशयास्पद हालचाल झाली की नजरेने जरब बसवता येते. आणि आवाज वाढला की सातपट आवाज लावून झापलं की फ़रक पडलाच पाहिजे.मुलं पुरवण्यांवर पुरवण्या मागत असतात, मी तोल न ढळू देता ती मागणी बाहेरच्या शिपायाकडे फ़ॉरवर्ड करत असते. मुलांनी मागे-पुढे बघत उत्तरं टॅली करण्याचा प्रयत्नं सुरु केलेला असतो,तो हाणून पाडायचा असतो.डोके गमावलेल्या मुरारबाजींसारखी मी एकटीच सगळ्यांना तोंड देत उभी असते.आणि मग होते पेपर संपायला दहा मिनीट्स उरले हे सांगणारी बेल. आता शेवटचे दहा मिनीट्स तरी माझ्याकडे कोणीही पुरवणी मागणार नसते.पण माझी कामं कधी संपतच नाहीत. प्रत्येकाला पेपर लिहिण्याच्या समाधीतून बाहेर काढून पुरवणी बांधायला लावणे, पुरवण्यांचा आकडा लिहायला लावणे हे करवून घ्यायला लागते.आणि पेपर संपल्याची बेल होते. प्रत्येकाकडून पेपर जवळजवळ हिसकावून घेऊन ते मोजेपर्यंत वर्गात कुजबूज सुरु झालेली असते. क्वचित वेळी पेपर राहिला म्हणून एखादी रडत असते. उत्तर काय आलं म्हणूण एखाद्या स्कॉलर मुलाला सगळीकडून प्रश्नांचा भडीमार होत असतो, आपल्याला अचानक डिमांड आलेला पाहून तो भाव खात असतो, आपल्याला ४० मार्क तर मिळणार ह्याची खात्री पटल्याने एखादा मुलगा आनंदलेला असतो.किती संमिश्र भाव!मुलांचं भवितव्य असं हातात घेऊन जाताना वर्गात शेवटची नजर फ़िरते आणि खिडकीजवळच्या बेंचवर जिभेचे टोक नाकाला लावून पेपर लिहीणरी ३ वर्षापूर्वीची मीच मला दिसायला लागते.
मी ह्या नोकरीत कधीही रमले नाही. अशी नोकरी हे माझे ध्येयही नाही. पण काही गोष्टी नाईलाजास्तव कराव्या लागतात तशी ही नोकरी. पुरेसं आर्थिक पाठबळ घेऊन आता मी ही नोकरी सोडणार आहे आणि अभ्यासाला दिल्लीला पळणार आहे. ह्या वेळची सुपरवायझरगिरी ही शेवटची म्हणून उल्लेखनीय, बाकी काही नाही.हातून घडलेली काही मुलं आणि नॉस्टॅल्जियाचे काही क्षण, एवढीच यातून कमाई!
रतिमग्न!
आमच्याकडे नुकताच केबलचं कनेक्शन घेतलं.
लहानपणापासूनच नॅशनलवरचे प्रोग्राम्स बघत वाढलेल्या आम्हाला खाट-खाट बटणं दाबत चॅनेल सर्फ़िंग करणं जामच मानवलं. आणि त्यातून आम्ही ’असली तसली’ चॅनेल्स बघणारयांतले नसल्याने डिस्कवरी, नॅशनल जिओग्राफ़िक, ऍनिमल प्लॅनेट गेला बाजार कार्टून नेटवर्क अशी आलटून पालटून वर्णी असते.
मला दोन भावंडं. दोघांच्या तीन त~हा. कोणाला एक काहीतरी बघायचं असतं तेव्हा दुसरा काहीतरी वेगळंच बघायचं म्हणून तंटायला लागतो.
मी या भानगडीत सहसा पडत नाही.
परवा घरी कोणीच नव्हतं त्यामुळे रिमोटचा ताबा पूर्णपणे माझ्याकडे होता.
सर्वात पहिले अर्थात टॉम ऍंड जेरी! एक तास हसून हसून गुळी झाल्यावर डिस्कव्हरी लावलं.त्यावर सापांबदल डॉक्युमेंटरी होती. डिस्कव्हरीचे हे कॅमेरामन्स कुठे लपून बसतात काही कळत नाही पण त्यांनी आपल्या कॅमेरात अत्यंत विरळा, मनमुक्त सर्प-शृंगार पकडला होता.
रहस्यमय संगीताच्या सलामीवर दोन तीन झुडुपं असलेल्या रखरखीत भागात लिंबासारखी पिलळीधम्मक कांती असलेले दोन साप अचानक कुठूनतरी उगवले आणि एकमेकांना समांतर सरपटत कॅमेरयाच्या दिशेने यायला लागले. अधून मधून एकमेकांच्या अंगाला निसटता स्पर्श करत होते. कधी नुसती कुरवाळत होते, आलिंगन देत होते आणि नवलाची गोष्ट अशी की हे असं अंगाला अंग घासणं, कुरवाळणं ही त्या सापांची प्रणयचेष्टा आहे हे माझ्यापर्यंत स्वच्छ पोहोचत होतं.
हळूहळू त्यांच्यातलं अंतर कमी कमी व्हायला लागलं आणि मागे अरेबियन नाईटसच्या काळातला फ़ील देणारं संगीत एकदम धूसर धूसर होत गेलं.त्या सापांच्या हालचाली आता अर्धनिद्रितावस्थेत व्हाव्या तशा होऊ लागल्या.आता त्या दोन सापांनी एकमेकांना मिठी मारणं सुरु केलं. एकमेकांच्या शरीराचे रबरी विळखे एकमेकांना पडत होते, सुटत होते.विळखा सैल होतोय तर कधी करकचून एकमेकांना पिळून काढतोय.विळखा सुटतोय, सैल होतोय.सुटतोय, सैल होतोय.मधूनच एखादा साप उंच फ़डा काढत होता. पण हा फ़डा नेहमीसारखा आक्रमक नव्हता वाटत.त्याच्यात मदनाची मस्ती शिगोशिग भरलेली होती.त्यांच्या प्रत्येक हालचालीत उन्माद होता.खोलवर रुतून बसलेल्या दोन आठवणी असाव्यात आणि त्यांना एकमेकांपासून विलग करता येऊच नये अशा आठवणींसारखे ते धुंद साप एकमेकांपासून विलग करता येऊच नये इतक्या आवेगाने एकमेकांना बिलगत होते. तो आवेग, तो विखार, तो उन्माद शेवटी अशा एका उत्कर्ष-बिंदुला जाऊन पोहोचला की दोघांनी एकमेकाला करकचून मिठी मारली. ती मिठी इतकी गाढ होती की त्या दोघा सर्पांचा मिळून एक सर्प झाला..इतका एकजीव. अनावर आवेगाने मोहरत तो काही काळ शेपटीवर उंचच उंच उभा राहिला आणि मग जमिनीवर कोसळत गडाबडा लोळायला लागला. त्या दोन्ही शेपट्या ताठरून वलवळत राहिल्या, ताठरत राहिल्या, झटके देत राहिल्या.
हा मनमोकळा शृंगार एकाच वेळी भयप्रद पण त्याच वेळी मंत्रमुग्ध करणारा होता.५-१० मिनीटांचाच काय तो विलक्षण थरार!पण खिळवून ठेवणारा.
माझ्यासारख्या मध्यमवर्गीय मुलीच्या शृंगाराच्या कल्पना या सगळ्या पुस्तकी असतात. थोडासा तळागाळातल्या लोकांशी संवाद असल्याने चाळीच्या एका खोलीत आई-वडीलांचा शृंगार नजरेस पडल्याने आयुष्य उध्वस्त झाल्याची उदाहरणं ऐकलेली, पाहीलेली आणि वाचलेली! अगदी लहानपणी आई घाईघाईत बदलून टाकलेल्या कुठल्यातरी एका चॅनेलवरचा काहीएक सेकंदांपुरता नजरेस पडलेला रेप जळत्या रेषांनी कोरला गेलेला.त्यामुळे ’शृंगार’ पाहणं ही अत्यंत स्फ़ोटक वस्तू आहे असं माझं वैयक्तिक मत आहे.मग तो माणसांचा असो वा प्राण्यांचा. दोघांमधली जवळीक हा अत्यंत खाजगी विषय असून तो पॉर्न किंवा ब्ल्यू फ़िल्म मधून चव्हाट्यावर आणणारयांचा मला राग आहे. आणि अशा फ़िल्मस पाहणारयांची, रस्त्यावरच्या कुत्र्यांचं झोंबणं मन लावून बघणारयांची मानसिकताही मला समजू शकत नाही.पण मी हा शॄंगार पाहिला.आणि काहीतरी अनैतिक बघितल्याची भावना नाही झाली. त्यांच्याबरोबरीने त्यांच्या थरारात मी बुडून गेले होते. कानशिलं सरसरून तापली होती. खुर्चीच्या हातांमध्ये हात गच्च रुतले होते.
माझ्या ओळखीतल्या अनेक आस्तिक किंवा गुरु केलेल्या लोकांकडून हा शृंगार पाहणं वर्ज्य असल्याचं आणि तो पाहणारयांना प्रायश्चित घ्यायला लागल्याच्या अनेक सुरस कथा मी ऐकल्या आहेत.मी हे ही ऐकलेय की हा शृंगार पाहायला मिळणं ही गोष्ट फ़ार विरळा!आणि आता एकदा पाहिल्यावर कोणाला बघायला मिळाल्यास चुकवू नये असाच.
मी खजुराहोची शिल्प जाणतेपणी पाहिलेली आहेत. त्या शिल्पांची ’नर-मादी मधला सेक्स’ अशी संभावना कोणीच करणार नाही.ती जोडपी एकमेकांत इतकी गुंगून गेलेली वाटतात, एकाच वेळी उन्मादक आणि काव्यमय की त्यांना ’रतिमग्न’ हा शब्दच चपखल बसतो!
त्या दोन सापांच्या मिलनाला सर्प-शृंगार हेही नाव देता आलं असतं पण..
लहानपणापासूनच नॅशनलवरचे प्रोग्राम्स बघत वाढलेल्या आम्हाला खाट-खाट बटणं दाबत चॅनेल सर्फ़िंग करणं जामच मानवलं. आणि त्यातून आम्ही ’असली तसली’ चॅनेल्स बघणारयांतले नसल्याने डिस्कवरी, नॅशनल जिओग्राफ़िक, ऍनिमल प्लॅनेट गेला बाजार कार्टून नेटवर्क अशी आलटून पालटून वर्णी असते.
मला दोन भावंडं. दोघांच्या तीन त~हा. कोणाला एक काहीतरी बघायचं असतं तेव्हा दुसरा काहीतरी वेगळंच बघायचं म्हणून तंटायला लागतो.
मी या भानगडीत सहसा पडत नाही.
परवा घरी कोणीच नव्हतं त्यामुळे रिमोटचा ताबा पूर्णपणे माझ्याकडे होता.
सर्वात पहिले अर्थात टॉम ऍंड जेरी! एक तास हसून हसून गुळी झाल्यावर डिस्कव्हरी लावलं.त्यावर सापांबदल डॉक्युमेंटरी होती. डिस्कव्हरीचे हे कॅमेरामन्स कुठे लपून बसतात काही कळत नाही पण त्यांनी आपल्या कॅमेरात अत्यंत विरळा, मनमुक्त सर्प-शृंगार पकडला होता.
रहस्यमय संगीताच्या सलामीवर दोन तीन झुडुपं असलेल्या रखरखीत भागात लिंबासारखी पिलळीधम्मक कांती असलेले दोन साप अचानक कुठूनतरी उगवले आणि एकमेकांना समांतर सरपटत कॅमेरयाच्या दिशेने यायला लागले. अधून मधून एकमेकांच्या अंगाला निसटता स्पर्श करत होते. कधी नुसती कुरवाळत होते, आलिंगन देत होते आणि नवलाची गोष्ट अशी की हे असं अंगाला अंग घासणं, कुरवाळणं ही त्या सापांची प्रणयचेष्टा आहे हे माझ्यापर्यंत स्वच्छ पोहोचत होतं.
हळूहळू त्यांच्यातलं अंतर कमी कमी व्हायला लागलं आणि मागे अरेबियन नाईटसच्या काळातला फ़ील देणारं संगीत एकदम धूसर धूसर होत गेलं.त्या सापांच्या हालचाली आता अर्धनिद्रितावस्थेत व्हाव्या तशा होऊ लागल्या.आता त्या दोन सापांनी एकमेकांना मिठी मारणं सुरु केलं. एकमेकांच्या शरीराचे रबरी विळखे एकमेकांना पडत होते, सुटत होते.विळखा सैल होतोय तर कधी करकचून एकमेकांना पिळून काढतोय.विळखा सुटतोय, सैल होतोय.सुटतोय, सैल होतोय.मधूनच एखादा साप उंच फ़डा काढत होता. पण हा फ़डा नेहमीसारखा आक्रमक नव्हता वाटत.त्याच्यात मदनाची मस्ती शिगोशिग भरलेली होती.त्यांच्या प्रत्येक हालचालीत उन्माद होता.खोलवर रुतून बसलेल्या दोन आठवणी असाव्यात आणि त्यांना एकमेकांपासून विलग करता येऊच नये अशा आठवणींसारखे ते धुंद साप एकमेकांपासून विलग करता येऊच नये इतक्या आवेगाने एकमेकांना बिलगत होते. तो आवेग, तो विखार, तो उन्माद शेवटी अशा एका उत्कर्ष-बिंदुला जाऊन पोहोचला की दोघांनी एकमेकाला करकचून मिठी मारली. ती मिठी इतकी गाढ होती की त्या दोघा सर्पांचा मिळून एक सर्प झाला..इतका एकजीव. अनावर आवेगाने मोहरत तो काही काळ शेपटीवर उंचच उंच उभा राहिला आणि मग जमिनीवर कोसळत गडाबडा लोळायला लागला. त्या दोन्ही शेपट्या ताठरून वलवळत राहिल्या, ताठरत राहिल्या, झटके देत राहिल्या.
हा मनमोकळा शृंगार एकाच वेळी भयप्रद पण त्याच वेळी मंत्रमुग्ध करणारा होता.५-१० मिनीटांचाच काय तो विलक्षण थरार!पण खिळवून ठेवणारा.
माझ्यासारख्या मध्यमवर्गीय मुलीच्या शृंगाराच्या कल्पना या सगळ्या पुस्तकी असतात. थोडासा तळागाळातल्या लोकांशी संवाद असल्याने चाळीच्या एका खोलीत आई-वडीलांचा शृंगार नजरेस पडल्याने आयुष्य उध्वस्त झाल्याची उदाहरणं ऐकलेली, पाहीलेली आणि वाचलेली! अगदी लहानपणी आई घाईघाईत बदलून टाकलेल्या कुठल्यातरी एका चॅनेलवरचा काहीएक सेकंदांपुरता नजरेस पडलेला रेप जळत्या रेषांनी कोरला गेलेला.त्यामुळे ’शृंगार’ पाहणं ही अत्यंत स्फ़ोटक वस्तू आहे असं माझं वैयक्तिक मत आहे.मग तो माणसांचा असो वा प्राण्यांचा. दोघांमधली जवळीक हा अत्यंत खाजगी विषय असून तो पॉर्न किंवा ब्ल्यू फ़िल्म मधून चव्हाट्यावर आणणारयांचा मला राग आहे. आणि अशा फ़िल्मस पाहणारयांची, रस्त्यावरच्या कुत्र्यांचं झोंबणं मन लावून बघणारयांची मानसिकताही मला समजू शकत नाही.पण मी हा शॄंगार पाहिला.आणि काहीतरी अनैतिक बघितल्याची भावना नाही झाली. त्यांच्याबरोबरीने त्यांच्या थरारात मी बुडून गेले होते. कानशिलं सरसरून तापली होती. खुर्चीच्या हातांमध्ये हात गच्च रुतले होते.
माझ्या ओळखीतल्या अनेक आस्तिक किंवा गुरु केलेल्या लोकांकडून हा शृंगार पाहणं वर्ज्य असल्याचं आणि तो पाहणारयांना प्रायश्चित घ्यायला लागल्याच्या अनेक सुरस कथा मी ऐकल्या आहेत.मी हे ही ऐकलेय की हा शृंगार पाहायला मिळणं ही गोष्ट फ़ार विरळा!आणि आता एकदा पाहिल्यावर कोणाला बघायला मिळाल्यास चुकवू नये असाच.
मी खजुराहोची शिल्प जाणतेपणी पाहिलेली आहेत. त्या शिल्पांची ’नर-मादी मधला सेक्स’ अशी संभावना कोणीच करणार नाही.ती जोडपी एकमेकांत इतकी गुंगून गेलेली वाटतात, एकाच वेळी उन्मादक आणि काव्यमय की त्यांना ’रतिमग्न’ हा शब्दच चपखल बसतो!
त्या दोन सापांच्या मिलनाला सर्प-शृंगार हेही नाव देता आलं असतं पण..
Subscribe to:
Posts (Atom)