'गेट दॅट बॉय बॅक' च्या निमित्ताने

एक प्रश्न आहे.

मध्यंतरी आम्ही मुली मिळून "हिशोब चुकता करणं" या विषयावर बोलत होतो आणि तेव्हा त्यांना ज्या लोकांनी मनस्ताप दिला, रडवलं - मग तो माजी प्रियकर असो, अथवा एखादी मैत्रीण, मित्र किंवा ओळखीतली व्यक्ती असो - त्यांना धडा कसा शिकवला जावा याबद्दल त्यांच्याकडून दोन टोकांची मतं ऐकण्यात आली.

एखाद्या व्यक्तीने तुम्हाला त्रास, मनस्ताप दिला असेल तर तुमची त्या व्यक्तीबाबतची भूमिका काय असते? तुम्ही त्या व्यक्तीला मनोमन शिव्याशाप देता, कोसता - फार फार तर, तिचं कध्धीकध्धी बरं होणार नाही असं तळतळून बोलता. पण, त्याने त्या व्यक्तीला फरक पडतो का?  त्यांच्या एखाद्या कृतीमुळे तुम्हाला मनस्ताप (हेतुपुरस्सर किंवा अजाणतेपणी) झाला आहे हे तुम्ही न सांगता त्या व्यक्तीला कळतं का? हे त्यांना कळलं आहे, हे तुम्हाला कळतं का? आणि त्यांना ते कळत नसेल, तर तुम्ही ज्या कर्दमात आहात, त्याचं काय होतं? तुम्हाला क्लोझर कसं मिळतं? "जाऊ दे ना", "झालं ते झालं" असं म्हणून तुम्ही ते प्रकरण बंद करून टाकता का बहुतेक वेळा? 

आणि बहुतेक माणसं ही अशीच निष्पाप, चांगल्या मनाची आणि सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे, निर्णय घेण्यात चालढकल करणारी सशाच्या काळजाची माणसं असल्याने हे मनस्ताप देणारे हातातून अलगद, त्यांना स्वत:ला काहीही त्रास न होता निसटून जातात. 

पण मग तुमच्या मन:शांतीबद्दल काय? तुम्ही त्या माणसाचं प्रकरण निकाली काढलं, डोक्यामधून उपसून काढलंत, एका कागदावर लिहून त्याचे तुकडेतुकडे करून फिल्मी क्लोझर मिळवलंत, आणि त्या व्यक्तीने तुमच्यासोबत जे केलं, ते एखाद्या दुसऱ्या व्यक्तीसोबतही केलं, तर त्याला थोडेफार का होईना, तुम्ही कारणीभूत आहात असं तुम्हाला वाटेल का? कोणीही यावं आणि तुम्हाला मनस्ताप देऊन जावं.. तुम्ही पायपुसणं आहात का? कोणाही ऐऱ्या-गैऱ्या-नथ्थू खैऱ्यामुळे तुम्ही त्रास करून घ्यावात, इतके तुम्ही भाबडे आहात का? तुम्हाला स्वत:बद्दल थोडाही आदर वाटत नाही का? तुम्हाला मनस्ताप देणाऱ्या माणसांना सहजासहजी जाऊ देऊ नये असं किती लोकांना वाटतं? 

पण,

असा सूड, बदला घेणं, धडा शिकवणं या गोष्टी करणं म्हणजे त्या व्यक्तीकडे आपण नको तितकं लक्ष देतो आहोत, असा पण नाही का होत? आपल्या कृतींनी त्या व्यक्तीला नको तितकं महत्त्व नाही का मिळत? तिला धडा शिकवण्याचा हट्ट धरून आपण ज्या गोष्टींनी आपल्याला त्रास झाला त्या गोष्टी पुन्हा नाही का जगत? विसरायचंय, विसरायचंय करत पुन:पुन्हा नाही का आठवत? मग यामध्ये पुन्हा त्रास आपल्यालाच नाही का?

बरं, तुम्ही त्या व्यक्तीला धडा शिकवण्यासाठी तुमच्या पद्धतीने जे करत आहात, त्याने त्या व्यक्तीला तुम्हाला वाटत होता त्यापेक्षा कमी फरक पडतो आहे किंवा पडतच नाहीये, मग तुम्ही काय करता? झेंगटच नाही का मग ते?

आणि जर शोडाउन दोन नार्सिसिस्ट लोकांमधला असेल, तर हे प्रकरण आणखीनच चिघळतं. या आत्मप्रीतीवाल्या माणसांना एम्पथी कळत नसली, तरी इतरांनी त्यांच्यावर सूड उगवण्यासाठी वापरलेल्या कोणत्या गोष्टींनी त्यांना फरक पडणार नाही, हे माहीत असण्याइतपत हुशार असतात. त्यामुळे  त्या गोष्टी ते दुसऱ्या नार्सिसिस्टवर वापरतच नाही. त्या गोष्टींचे भांडवल होऊन तेच व्हिलन म्हणून गणले जाण्याची आणि डाव त्यांच्यावरच उलटण्याची शक्यताच फार असेल हे त्यांना ठाऊक असतं. कारण स्पष्टच आहे - दुसऱ्याच्या जागी ते असते, तर त्यांनीही तेच केलं असतं. मग अशावेळी ते दबा धरून बसतात, योग्य वेळ यायची वाट पाहात, सावजाची वाट पाहत लपून बसलेल्या चित्त्यासारखं.. मग त्याला वर्षानुवर्षं का लागेनात. मग, त्यांच्या सुडाच्या कथा-कादंबऱ्या बनतात.

नाना लोक, त्यांच्या सुडाच्या (होय, सूड या शब्दाचं सामान्यरूप सुडाच्या असंच होतं) नाना परी.

अशा विचारांमध्ये असताना एसएनएलचं "गेट दॅट बॉय बॅक" हे नाटुकलं पाहण्यात आलं. 

अगदी स्पष्टच सांगायचं झालं, तर हे काही "लिखाण कसं असावं" याचा नमुना वगैरे नाही. लहानपणी नाट्यशिबिरामध्ये विलास सर वेगवेगळ्या गटांना वेगवेगळे विषय देऊन आणि १० मिनिटे तयारीचा वेळ देऊन नाटुकली बसवायला सांगायचे, तसंच हे नाटुकलं आहे. तीन पोरी आणि त्यांच्याशी प्रतारणा करणाऱ्या त्यांच्या बॉयफ्रेंड्सना त्या कशा धडा शिकवतील आणि त्यांना परत कशा मिळवतील, हा विषय. प्रतारणा करणारे बॉयफ्रेंड्स त्यांना परत का हवे आहेत, त्यापाठी असलेला गंड हा वेगळाच मुद्दा आहे. पण त्याबद्दल नंतर कधीतरी.

तर,

कथानक असं आहे, या तीनही मुलींना त्यांच्या बॉयफ्रेंड्सनी (त्यांची कारणं जी काही असतील ती असतील) डच्चू दिलाय आणि त्या बीयर पीत पीत त्यांच्या त्या बॉयफ्रेंड्सना धडा शिकवण्याचा ("वुई डोण्ट गेट मॅड, वुई गेट इव्हन") मानस बोलून दाखवतायेत.

त्यातली एक तिच्या बॉयफ्रेंडला धडा शिकवण्यासाठी त्याच्या कारच्या बॉनेटवर तिचं नाव लिहिते, ते पण XOXO अशा मायन्यासह. XOXO म्हणजे अमेरिकन स्लॅंगनुसार हग्ज ॲंड किसेस. आता पप्पी आणि झप्पी देऊन बाई सूड कसा उगवणार आहेत हे काही मला कळलं नाही. दुसऱ्या बाई त्यांच्या बॉयफ्रेंडच्या (बहुधा किडन्या विकायला लागतील इतक्या महागड्या) गाडीच्या पत्र्यावरून चावीने खोल चरे पाडतायेत. आता यामुळे त्या बाईंना त्यांच्या बॉयफ्रेंड परत कसा मिळणार हे एक तो कन्फ्यूशसच जाणे. आणि तिसऱ्या बाई म्हणजे क्लोई ट्रोस्ट. यांनी मात्र हे धडा शिकवणं प्रकरण फार म्हणजे फार मनावर घेतलंय. त्या त्यांच्या बॉयफ्रेंडसोबत (खरंतर, मॅनफ्रेंड. ख्रिस स्टेपलटनला बॉय म्हणणं म्हणजे ही अतिशयोक्ती आहे) माइंडगेम्स खेळतायेत. त्याच्या आईच्या घरातल्या भिंतीसारखा रंग लेवून भिंती "घराच्या बाहेर जा" असं कुजबुजतायेत असं त्याच्या आईला वाटायला लावणं, त्याच्या आईला त्याच्या घरी राहायला जायला लावणं, पर्यायाने त्याच्या नव्या गर्लफ्रेंड्सचं घरातलं येणं-जाणं कमी होणं.. तिच्या एक्स-सीआयए भावाच्या (सर्वगुणसंपन्न श्री. रायन गॉस्लिंग उर्फ "द श्रेडर") तालमीत तयार झाल्याने तिच्या पोतडीत याहून भन्नाट कल्पना आहेत. तिचा भाऊ त्या बॉयफ्रेंडचं सुडोकू बदलतो, ते सुटणारच नाही अशी व्यवस्था करून त्याचं डोकं फिरवतो. त्याचं केस कापून केस गळून आपल्याला टक्कल पडेल की काय, अशी भीती वाटायला लावतो, स्वत:च्या बहिणीचा म्हणजे क्लोई ट्रोस्टचा अवतार संपूर्ण बदलून तिला अचानक रोमेनियन भाषेत बोलायला लावून त्या बॉयफ्रेंडच्या डोक्याचं भजं करतो. यातली बूट बदलून त्रास देण्याची कल्पना आमेलीने मि. कोलिंन्योनवर केलेली आधीच पाहिली होती, पण बाकीच्याही कल्पना काही वाईट नाहीत.

बाकी ,नाटुकलं कसंही का असेना, पण त्यातल्या दोन ओळी म्हणजे सुडाचा ज्वलंत नारा आहेत आणि केवळ त्यासाठीच हा लेखप्रपंच आहे.

"यू हॅड अ होल ॲस मील, बट यू लेफ्ट मी फॉर अ स्नॅक

यू बेटर मार्क माय वर्ड्स, आयॅम गॉन्ना गेट दॅट बॉय बॅक"

किती तो गहन विचार आणि किती ते काळीजभेदी शब्द!

याचं अस्सल मराठी भाषांतर करायचंच झालं, तर 

"पुढ्यात भरलं ताट असताना तुला बाहेर शेण खायची इच्छा झालीच कशी, दळभद्री लेकाचा.

नाही तुला झक्कत घरी परत आणलं, तर नाव नाही लावणार"

--

क्लोई ट्रोस्टने नाना परी करून तिचा सूड उगवला असेल, अगदी "सूड दुर्गे, सूड" सारखा हार्डकोअर नाही, पण तिला वाटेल किंवा जमेल त्या पद्धतीने. तिला तिचा मॅनफ्रेंड परत मिळालाही असेल, कोणी सांगावं.

सायकोपॅथिक आहे? नक्कीच. पण, कोणाला पडलिये? त्याने तिला ढीगभर सुख मिळत असेल तर? 

कोणी कितीही तत्त्वज्ञान झाडलं, तरी शेवटी तेच महत्त्वाचं नाही का? तुमचं सुख, तुमची मन:शांती, तुमच्या पद्धतीने? तेवढ्यापुरता आणि क्षणिक असली तरी? बाकी दुनिया गेली तेल लावत.

व्हॉट से यू?