'एय्या'

00:00 >> 00:17

एलीला वाटतं, की

अनोळखी शहरामध्ये अनोळखी नावाच्या जागेत आपल्या शरीराची वळणं माहित नसलेल्या गादीवर बिनवासाच्या उशीच्या सोबतीने जाग येण्यात काय विलक्षण सुख आहे.

आपल्या एकटेपणाची क्रूर आठवण करून देणारा सिंगल बेड नाही इथे.  झोपेत तिरकं घड्याळासारखं गोल गोल फिरता येतंय इतका मोठा बेड आहे.


00:18 >> 00:30

एली इथे आलीये कारण तिला एका संपूर्ण वेगळ्या जगात जायचं आहे आणि एक संपूर्ण वेगळी व्यक्ती बनायचं आहे.

ती तिच्या कल्पनेत बरीच काय काय असते तशी .ती तिला जशी व्हावीशी वाटते तशी

हो, तिला तसं बनता येतं, पण त्यासाठी धीर एकवटावा लागतो, मन मुर्दाड करावं लागतं, पोटाच्या आतआतून कुठून कुठून काहीतरी तुटल्याचे,फुटल्याचे अावाज ऐकू आले तर त्याकडे दुर्लक्ष करावं लागतं

तिची काळजी करणारी माणसं भोवताली असली की तिला असा माज करता येत नाही.

  
00:31 >> 00:42

नव्या शहरातली नवी सकाळ, लोकांची अनोळखी भाषेतली लगबग, बाजारातल्या स्टॉलची  वाऱ्यात फडफडत असलेली ताडपत्री..

हे पाहत असताना अचानक तापलेल्या गच्चीवर गरम झळांमध्ये फडफडत असलेल्या शर्टाची आठवण मनातून उसळी मारून वर का येते?

एलीला वाटतं, कुठेही जा, काहीही करा, आपल्याला जे पाहायचं तेच पाहतो का आपण?

कशाचा कशाला संबंध नसतो.

की असतो?

त्या तापलेल्या गच्चीवर आपण काय करत होतो? त्याचं काय? पॅरापेटला टेकून रडत होतो बहुतेक कळवळून.

अाता आठवताना मूर्खासारखं वाटतं खूप. पण तसं घडलं खरं. काय करणार.

का रडत होतो? कारण नाही आठवत.

तिला एकदम पिक्चरमधल्या हातात क्लू असलेल्या पण स्मरणशक्ती हरवलेल्या हिरॉइनसारखं वाटतं.

हे आणि असं बरंच काही अवघ्या काही सेकंदांमध्ये घडून गेलेलं असतं, पण असं आयुष्यभरासाठी आठवणीत कायमचं रुतून बसलेलं..

एलीला एकदम होपलेस वाटतं..

कोरीयन मीडीयामध्ये बातमीचा विषय असलेला व्यक्ती सोडून इतर व्यक्तींचे चेहरे ब्लर केले जातात. एलीच्या आठवणींमध्ये ही सेन्सॉरशिप नसते, त्यामध्ये सोयीनुसार चेहरे धूसर करण्याची आणि कालांतराने विसरण्याची  मुभा  नसते. जे आहे ते सर्व काही सर्वच्या सर्व डीटेलसह जिवंत लसलसत राहतं..

एलीचा श्वास कोंडतो, तिला धाप लागते.

मग ती सवयीने एक दीर्घ श्वास घेते. मग मोजायला लागते.

एक मेंढी,

दोन मेंढ्या..

  
00:43 >> 1:00

विसरायचंय, विसरायचंय..पण कसं?

एकदा एका झुरळावर झाडू उगारताना त्या झुरळाने हात जोडल्यासारख्या अॅंटेना जोडल्या होत्या हे देखील आठवतं तिला.

हेलो मिस, टाइम काय झालाय?”

ती आवाजाच्या दिशेने पाहते. एक माणूस तिला काहीतरी विचारतोय.

हनुवटी थोडी निमुळती असती, डोळे जरा बारीक असते तर तंतोतंत तोच.

ओळखीच्या चेहऱ्यांना विसरायला दुऱ्या शहरात येऊन हे असं अनोळखी चेहऱ्यामध्ये ओळखीचे चेहरे शोधत हिंडणं

अं?”

टाइम काय झाला सांगणार का?”

आयॅम सॉरी, माझं घड्याळ बंद आहे.

ती उठून उलट्या दिशेने चालायला लागते.

पुढे जाऊन ती घड्याळ कानाला लावून पाहते. त्यात तिच्या भ्याडपणाची आणि हट्टीपणाची अाठवण करून देणारी नकोशी सेकंदं टकटकत राहतात.


 1:01 >> 01:12

नेहमी आपल्या डोळ्यासमोर 180अंशात पसरलेला समुद्र असा आडवा पडून ९० अंशात पाहताना मितीची, आहे-नाहीची सगळी गणितं डोक्यात उलटीपालटी होतात. आपली रळ नजर समुद्राला 90 अंशात छेद देऊन जाते तेव्हा या वाळूच्या, आपल्या अंगाखालीही अथांग पसरलेल्या समुद्राची नकोशी अस्वस्थ करणारी जाणीव होते.

हेलो मिस, तुम्ही असं इथं झोपणं धोक्याचं आहे. लवकरच भरती सुरू होईल

पुन्हा तोच. आवाज न विसरण्याचाही शाप आहे एलीला.

ती पडल्या पडल्या त्याच्याकडे आणि मग मान कलती करून किनाऱ्यावर नजर फिरवते. पूर्ण समुद्रकिनाऱ्यावर त्यांच्याशिवाय कोणीच नाही.

तो तिला वर्म्स आय व्ह्यू मधून दिसतो. त्याने कानाला कॉर्ड्स लावलेत. कोणतं गाणं ऐकतोय तो? कोणतं गाणं ऐकताना तो माझा विचार करतोय?

दुसऱ्याच्या विचारात अापण असण्याची कल्पना तिला अचानक नकोशी वाटते.

टाइम काय झाला सांगणार का?”

आयॅम सॉरी, माझं घड्याळ बंद आहे.

ती त्याच्याकडे निरखून पाहते. त्याला सेक्समध्ये इंटरेस्ट आहे काय?

आता आमच्यात सेक्स झालाच तर काय? आपण कोणती अंडरपॅंट घातलिये? की अाळसाने घातलीच नाहीये?

एलीला वाटतं की, आपल्याला ठाऊक नसतं त्यापेक्षा जे नेमकं ठाऊक असतं त्याचीच भीती जास्त वाटते.

किती वेळ झाला आपण असे ऊन्हात पडलोय?

हे असं रवाळ ऊन अापल्या अंगावरून चटके देत ओघळत असतं तेव्हा आपण जगात एकटे एकटेच आहोत असं का वाटत राहतं?

एकटेपणात वेळ असा संथ, कासवाच्या गतीने का सरतो?

याला माहित असेल का?

हनुवटी थोडीssशी, अगदी थोडीशी निमुळती असती आणि डोळे जरा बारीक असते तर..

तर काय?

तर काss?

मूर्ख कुठली.

ती उठून बसते तोवर तो निघून गेलाय.

तो तिथे खरंच होता की आपल्याला भास झाला?

तिने पडल्या पडल्याच वाळूत काहीतरी काढलंय.

ती पाहते तर, वाळूत तिच्याही नकळत चितारला गेलेला चेहरा पण अोळखीचाच आहे.

अनोळखी लोकांच्या शहरात येऊन, अनोळखी रस्त्यांवर चालतानाही ओळखीच्या लोकांपासून सुटका नाहीच शेवटी तर..

ती सुस्कारते.


 1:13 >> 1:41

वास्तवाला टाळता येईल, काही झालंच नाही असं भासवता येईल पण वास्तवाला टाळण्याचे परीणाम कसे टाळता येतील. त्यांच्यापासून सुटका नाहीच

व्हर्जिनिया लिओनर्डला म्हणते, की मान ताठ, छाती पुढे करून आयुष्याच्या डोळ्यात डोळे घालून जगता आलं पाहिजे. मगच ते कसंय ते कळेल. ते आहे तसं आपलं करून घेता आलं पाहिजे.. आणि ते कसं करायचं हे एकदा का कळलं की त्याला असं निर्ममपणे बाजूला ठेवून त्याकडे पाहता आलं पाहिजे.

कसं जमायचं? कोणीतरी आपल्यासोबत चालत चालत आपल्याला घनदाट जंगलाच्या मध्यभागी आणून पसार व्हावं आणि आपलं आपणंच रस्ता शोधून बाहेर यावं अशी अपेक्षा बाळगावी तसलंच काहीतरी. व्हर्जिनिया, बाय, काहीतरी जमेल असं सांग गं..

एली  मान हलवत केसांमध्ये अडकलेली, गालाला लागलेली, ड्रेसला लागलेली वाळू झटकत चालतेय. आपल्याला चिकटलेले असे अनेक संदर्भ देखील असे अंगावेगळे करता आले असते तर?

एका माणसाने म्हणे वाळूचे हजार दाणे एकत्र केले होते आणि तपश्चर्येने त्याचे तांदूळ करून दाखवले होते.

एली अंगाला लागलेल्या वाळूचे काही कण कागदाच्या पुडीत बांधून घेते.

अरे, तो घड्याळवाला मनुष्यच पुन्हा..तिसऱ्यांदा समोर येतोय. चला..म्हणजे तो माझा भास नव्हता.

आणि यात योगायोग तर नक्कीच नाही.

आता आपणच वेळ विचारावी का, मघाशी किती वाजले होते म्हणून?

तिला हसू येतं. एकच क्षण.

पुढच्याच क्षणी ती ताठ होते.

नाही, नकोच. अनोळखी लोकांना अोळखीचं करून घेणं..It leads to disappointment. It ALWAYS leads to disappointment.

आणि,

ती वळून उलट्या दिशेने चालायला लागते.



त्याचवेळी त्यानेही केलेला अबाउट टर्न तिला दिसला नाही का?

दिसला असता तर ही गोष्ट आहे त्यापेक्षा वेगळी असती का?

एखादी गोष्ट नाही मिळतेय म्हटल्यावर ती मिळवण्यासाठी, होणार नव्हतं ते खरं करून दाखवण्यासाठी जीवाच्या आकांताने धडपड करतो ना आपण? एलीने केली असती का?

त्याच्या पर्स्पेक्टिव्हमधून गोष्ट नेमकी कशी होती?

दोनदा स्वत:हून तिच्याकडे गेलेला तो तिसऱ्या वेळी पाठ दाखवून का चालता झाला?

तो ही तिच्यामध्ये कोणालातरी शोधत होता का?



एक प्रश्न आपल्या पोटा किती प्रश्नांना वाढवत असतो,नाही का?

पण तरीही, त्याच्यापुढे प्रश्नचिन्ह डकवायची सवय काही जात नाही.



याची उत्तरं काहीही असली तरी -

ती एय्याम्हणजे तिचीगोष्ट होती. सो...



--

'कामिनो डायरीज' मधील याआधीची पानं -  व्हामोसआल्मा

उत्तररात्र-५

(मुंबईच्या झगमगत्या भागातलं एक रेस्टॉरंट)
(ती दोघं बाहेर पडतात. तिच्या चेहऱ्यावर हरवल्यासारखे भाव आहेत आणि तो तिच्याकडे काळजीने पाहतो आहे. ती चावीवरचं बटण दाबते आणि कुठेतरी जवळच गाडीचं बीssप ऐकू येतं. ती जाऊन गाडीचं हॅंडल फिरवते, पण गाडीचं दार जाम उघडत नाही. ती जोर लावून पुन्हा एकदा हॅंडल पिरगाळते)

- ए..

(ती अजून दाराशीच झटते आहे)

- शिट्..या दाराला काय धाड भरलिये आता. (ती जोराने हॅंडल खडखडवते आणि मग सॉलिड वैतागून दाराला लाथ घालते)

- अगं.. काय करतेयेस??

- दीस डोअर वोsण्ट फs कींss ग ओपनsss.. (हाताने हॅंडलचा खडखडाट चालूच)

- अगं. ही आपली कार नाहिये. आपली कार बघ ही बाजूचीये.

(ती गप्पकन थांबते. एकदा त्याच्याकडे पाहते, एकदा बाजूच्या गाडीकडे पाहते आणि सुस्कारते)

- काय झालंय तुला?

- व्हॉट डू यू मीन?

- कोण होता तो?

- कोण?

- मी पाहिलं तुला त्याच्याशी बोलताना. माझी ओळख का नाही करून दिलीस?

- ….

- मी बिल पे करेपर्यंत निघाली देखील होतीस

(ती दार उघडून आत बसते, तोही तिच्या पाठोपाठ गाडीत जाऊन बसतो)

- ए..सांग ना कोण होता तो?

(तिने बॅकरेस्टला टेकून डोळे मिटून घेतलेत)

- माझ्या आधीच्या कंपनीत काम करायचा.

- आणि..??

- सोड यार.. आपण घरी जाऊ या

(ती गाडी सुरू करते, तो वाकून इग्निशन बंद करतो आणि चावी काढून घेतो)

- वेल..?

- बिलिव्ह मी, ऑफ ऑल द पीपल, तुला हे ऐकायला आवडणार नाही.

- का? का? का?

- लीव्ह इट प्लीज.

- अक्कल आहे मला. थोडीफार कल्पना करू शकतो मी.

- असं? काय कल्पना केलीस तू?

- त्याला आवडत असशील तू.

(ती डोळे उघडून त्याच्याकडे एकवार पाहते आणि थेट त्याच्या डोळ्यांत बघून बोलते)

- कंपलीट अपोझिट. मला प्रचंड आवडायचा तो.

(त्याचा चेहरा खर्रकन उतरतो)

- टोल्ड यू.

- नो.. आय अॅम फाइन. गो अहेड.

- आर यू शुअर?

- शट अप. सांगतेस का आता.

- नव्याने लागले कंपनीत तेव्हा ओरिएंटेशनला माझ्यासोबत होता. मला तर तो त्याला भेटले त्या पहिल्या दिवसापासूनच आवडलेला. त्यानंतर मी बरेच कल्पोकल्पित सीनारीयो तयार करुन त्याला आपणाहून भेटले, त्याच्याशी बोलले. मग त्यानेही स्वत:हून बोलायला सुरुवात केली.

- दॅट्स सो अनलाइक यू. तू स्वत:हून कोणाशीच बोलत नाहीस.

- आय नो.

- इतका चांगला होता का तो?

- अरे, साधा होता रे एकदम. एकदम मस्त.

(तिच्या प्रत्येक कॉंप्लीमेंटनिशी त्याचा चेहरा बदलत चाललाय याकडे तिचं लक्ष नाहीये)

- तेव्हा माझी के
सांचा क्रू कट असणारे, फॉर्मल्स घालणारे पुरुष आवडण्याची फेज सुरू होती. तो एकदम शाय आणि मी आडमुठी. कोणी शेवटपर्यंत मुद्द्याचं काही बोललंच नाही. सकाळी ब्रेकफास्टला बोलणं व्हायचं तितकंच आणि त्यानंतर दिवसभरात समोरासमोर आलो तर. आमचा प्रोडक्शन एरीया आणि कॅफेला जोडणारा एक चिंचोळा कॉरिडॉर होता, तिथेच भेटायचो आणि बोलायचो बहुधा. आमच्यामुळे माझे मित्र त्या कॉरिडॉरला ‘व्हिस्परिंग कॉरिडॉर’ म्हणायचे.

- हा! (तो कुचकटासारखा म्हणतो) तो तर हॉरर मूव्ही होता. तुमची लव्हस्टोरी हॉरर स्टोरी झाली का मग?

(ती रिकाम्या नजरेने त्याच्याकडे बघते आणि तो वरमतो)

- सॉरी! प्लीज कंटिन्यू!

- माझ्या मित्रांची लाख इच्छा होती मध्यस्त म्हणून मध्ये पडण्याची, पण माझ्या धाकाने कोणी काहीच केलं नाही. मला माझ्या खाजगी आयुष्यात कोणीच लुडबुड केलेली चालायची नाही..हो, तेव्हाही नाही चालायची. त्यामुळे कोणीच काहीच केलं नाही. आम्ही तसंच, तितकंच बोलत राहिलो. त्याहून जास्त काही करण्याचे ना मी प्रयत्न केले, ना त्याने.

- हम्म

- मग मला मुंबईतला हा जॉब मिळाला. मनासारखा. मी खूप वर्षांपासून वाट पाहात होते असा. पण निघायची वेळ आली तशी मात्र पाय निघेना.

- ...

- मला त्याचा निरोप घ्यायचा होता, झालंच तर तो किती छान मनुष्य आहे हे त्याला सांगायचं होतं, पुढे कधीतरी भेटायच्या, बोलायच्या शक्यता तयार करायच्या होत्या. पण, कशाच्या जोरावर? तसं बघायला गेलं तर आमच्यात काहीही नव्हतं, पण त्याचवेळी खूप काही होतं. तुला माहितिये? मी टेकपार्कच्या बसने यायचे-जायचे. ट्रॅफिकने माझं डोकं जाम फिरलेलं असायचं. पण एकदा का ते ट्रॅफिकवालं एक्स्टेंशन अोलांडलं की टेकपार्क दिसायला लागायचं आणि त्या टेकपार्कमध्ये हा असणार आहे या विचारानेच माझी अॅंक्झायटी गायब व्हायची. विचार कर, मला बरं वाटायला लावण्याइतपत ते लोभस होतं. त्यामुळेच मला वाटतं मी घाबरले. मला त्यावेळी माझ्यात आणि त्या संधीच्या मध्ये कोणी आलेलं नको होतं.

- ए प्लीज.. प्लीज टेल मी, तू जाते आहेस इतकं तरी सांगीतलंस ना?

(ती आतापर्यंत मख्खपणे बोलतेय पण आता तिचे डोळे तिला दगा देतायेत. तो गाडीतून बाहेर पडतो आणि बाजूच्या टपरीवरून २ कप चहा आणतो. तोपर्यंत तिचं रडून झालंय आणि शेवटचं सूं सूं सुरू आहे)

- घे.

(ती चहाचा कप घेते)

- टू आन्सर युअर क्वेश्चन, मी जाते आहे कायमची हे पण नाही सांगीतलं त्याला. मी राजीनामा दिलाय हे त्याला कळायची सुतराम शक्यता नव्हती. तसं पाहायला गेलं तर फोन, इंटरनेटने जग किती जवळ आलंय. संपर्क ठेवता आला असता.. पण, मी मुंबईला येऊन फोन नंबर बदलला, ईमेल आयडी सुद्धा बदलला आणि त्याच्या-माझ्यामधला शेवटचा दोरही कापून टाकला. खूप खूप हलकटपणे वागले मी.

- का एक्झॅक्टली?

- नाही माहित. ठाम उत्तरं मिळण्याची, नव्या शक्यतांनी पाय अडकून पडण्याची भीती वाटली बहुतेक. तेव्हा माझी तयारी नसावी.

- आय सी.

- पण, आज त्याला इतकं खूष पाहून पोटात तुटलं माझ्या. खूप दुखलं आत कुठेतरी. आय नो, मला असं वाटायला नकोय, असं वाटणं चूक आहे. मला तो खरंच आवडत असेल तर त्याच्या खूष असण्याने मला आनंद व्हायला हवा. पण, मला वाटलेलं की त्याने मला खूप मिस केलं असेल, मला शोधण्यासाठी जंग जंग पछाडलं असेल. आणि आज शेवटी एकमेकांसमोर आल्यावर तो मला जाब विचारेल, ताडताड बोलेल.. मला शिव्या घालेल..पण, तो काहीही न झाल्यासारखाच बोलला. फक्त २ मिनीटं.

(तिला पुन्हा रडण्याचा उमाळा येतो. पण यावेळी तो बाहेर जात नाही. तिचा हात हातात धरुन बसून राहतो)

- माझ्या एका फुलपाखरी वर्षाची २ मिनीटांत वासलात लागली. त्याला काही फरक पडलाच नाही मेबी. मेबी आमच्याच खरंच काही नव्हतं. माझ्या कल्पनेचे खेळ सगळे. व्हॉट द फक आय एक्स्पेक्टेड? शिट्.. दिस इझ सो सिक!

- एss यार..

- मला त्याच्यासोबत लग्न करायचं होतं, संसार थाटायचा होता असंही नव्हे अरे, पण, होय-नाहीचे उत्तर माहित नसलेल्या प्रश्नाचं उत्तर इतकं मुस्काटात बसल्यासारखं मिळेल याचीही मनाची तयारी नव्हती.

- चलो यार, कोई नही. आपण त्याचं घर उन्हात बांधू.

(ती हसत चुकचुकते)

- चलो, अब अपने बिगर-ऊनवाले घर चलते है.

- जरुर! पर, गाडी हम चलाएंगे.

(तो ड्राइव्ह करतोय, तिला डुलकी लागलिये आणि तो मनाशीच विचार करतोय)

"न बोललेल्या गोष्टींमध्येच कितीतरी गर्भितार्थ लपलेले असतात हे तूच मला शिकवलंस, मग ही शक्यता तुझ्या डोक्यातून कशी निसटली? त्याला फरक पडला असं नाही अगं. कदाचित त्याला नको तितका फरक पडला असेल."

कारण,

रेस्टॉरंटमध्ये तिची पाठ वळल्यावर बेदरकारपणे हसणाऱ्या त्याचा विद्ध झालेला चेहरा त्याने स्वत:च्या डोळ्यांनी पाहिला होता.

"सांगावं का तिला? की नको, असंच तडफडत ठेवावं?"

"सांगूनच टाकावं? पण त्यानंतर व्हॉट इफ शी लव्ह्ज मी लेस? मी तिच्या आयुष्यातून बाहेर गेलो तर??

"व्हॉट आर यू सेईंग मॅन?"

"शी विल बी हॅप्पी अगेन. नो, शी 'इझ 'हॅप्पी विथ मी.. पण ती त्याला विसरलेली नाही आणि कधीच विसरणार नाही. ती माझ्यासोबत का आहे मग? माझ्यामध्येही तिला तोच दिसतो का?"

"शिट यार, यू आर सिक्. सिक् सिक् सिक्."


(मग तो स्वत:चीच निर्भत्सना करत असताना, त्याच्या इनसिक्युरिटिजच्या दलदलीत, स्वत:विषयीच्या अविश्वासाच्या गचपणात रुतत चाललेला असताना त्याच्या स्वत:च्या कस्टममेड नरकात बाहेरची रात्र आणखीनच काळीकुट्ट होत जाते.)

--

याआधीचे: उत्तररात्र-१ उत्तररात्र-२उत्तररात्र-३ | उत्तररात्र-४

मिकन् आणि पायपर

मिकनला जाग आली.

जाग आल्याआल्या त्याला पहिले काय दिसलं असेल तर त्याचे पाय आणि समोरच्या सीटची काळी पाठ. मिकनने बाहेर पाहिलं तर बाहेरची ऊन्हं त्याला टाटा करत उतरणीला लागली होती, कावळ्यांची शाळा सुटली होती आणि बाहेर जिथे नजर जाईल तिथे झाडंच झाडं होती.
मिकन् मामाच्या, आजीच्या, त्याच्या आईच्या गावी चालला होता.

त्या बसमधल्या सीट इतक्या मोठ्या होत्या की पाय पसरून बसूनही मिकनचे पाय त्याच्या सीटच्या कडेपर्यंतच येत होते. सीटच इतकी मोठी आहे की आपणच इतके छोटे आहोत की सीट मोठी वाटते आहे? हो, असंच असावं, मिकनने मान डोलावली. झोपून उठल्यानंतर मिकनला असे छान विचार करता येत असत. मिकनने वाकून बाजूच्या सीटवर आईकडे पाहिलं. आई अजूनही त्याच्याकडे पाठ करून तिच्या बाजूला बसलेल्या मामाशी बोलत होती. मिकनशी बोलते तशीच - डोळे मोठ्ठे करून, हातवारे करत. दुपारपासून तिने मिकनकडे पाहिलं सुद्धा नव्हतं. मिकनच्या गळ्यात दुखलं एकदम. ही इतकी काय बोलतेय? मिकनने बाजूच्या सीटवर तोंड उघडं टाकून बेशुद्ध पडलेल्या बाबाकडे पाहिलं. एकदा त्याच्या उघड्या तोंडात कृष्णासारखं विश्वरूप दिस्तं का हे पाहायला मिकन त्याच्या तोंडावर वाकवाकून पाहात होता आणि तेवढ्यात बाबाला जाग आली होती. बाबाची असली भीतीने बोबडी वळली होती की बस रे बस! आईची सॉलिड बोलणी खाल्ली होती मिकनने.

किती झोपतो हा? मिकनने मान हलवत च्यक् केलं. मिकनने बाबाच्या शर्टची बाही ओढून पाहिली, पण बाबा ढिम्म हलला नाही. मिकनने सीटच्या बाजूला असलेली हॅंडल धरली आणि धडपडत सीटवर उभा राहिला. बस खूप हलत होती आणि मिकन् सीटवर उभ्या उभ्या हेलकावे खात होता. मिकनला एकदम सिंदबाद असल्यासारखं वाटलं. प्रत्येक बेटावर सिंदबादला खजिन्यासोबत ताजी फळं आणि गोड पाणी मिळायचं तेव्हा मिकनला त्याचंच पोट भरल्यासारखं वाटायचं. मिकन् आता सिंदबादसारखा डोलणाऱ्या लाटांवर सफर करत बेटाच्या दिशेने चालला होता. आईने मध्येच मान वळवून डोलकाठीसारख्या डोलणाऱ्या मिकनकडे एकवार पाहिलं आणि बॅगेतून एक सफरचंद काढून मिकनसमोर धरलं.

"घ्या सिंदबादराव, ताजी फळं खा आणि या बाटलीतलं गोड पाणी प्या."

एकदम खुषीत सफरचंद खाताना मिकनला वाटलं की, आईला सगळ्ळंच्या सगळं कसं कळतं?

--

मिकनला जाग आली.

त्याला कशानेतरी जाग आली होती खरी पण कशाने ते काही कळेना. त्याच्या डोक्यावर कौलांचं छप्पर होतं आणि त्यात एक काच बसवली होती. त्या काचेतून येणारं लख्ख ऊन मिकनच्या तोंडावर आलं होतं आणि त्यानेच मिकनला जाग आली होती.

कौलात काच का बसवली?
झोपून उठल्यानंतर मिकनच्या डोक्यात आलेला पहिला विचार.
आणि आपण कुठे आहोत? हा दुसरा.

मग त्याला सगळं आठवलं. तो गावी होता. कालच तो, आई, बाबा आणि मामा गावाला येऊन पोहोचले होते.

मिकन् आईला शोधत बाहेर आला तेव्हा आई चटईवर आजीशी बोलत बसली होती. मिकन् तिच्या मांडीवर जाऊन बसला पण तिला मिकन् तिथे असल्याचं कळलं असं काही मिकनला वाटलं नाही. त्याने मान वर करून तिच्याकडे पाहिलं पण ती गप्पांमध्ये गुंगली होती. मिकन् तिच्या मांडीवरून उठला आणि हळूहळू चालत बाहेर आला. बाहेर बाबा आणि मामा खुर्च्या टाकून चहा पीत बसले होते.

"ह्हे मिकन्, माय बॉय!"

त्याच्या मामाने गडगडाट करत त्याला हाक दिली.

"एक मिनीट थांब, तुझ्यासाठी काहीतरी आणलंय मी."

काय? गिफ्ट? खेळणी? पुस्तकं? काय असेल. मिकनची दु:खी चर्या पालटली आणि दु:खाची जागा उत्सुकतेने घेतली.

मामाने त्याच्यासमोर छान छान कागदांमध्ये गुंडाळलेल्या वस्तूंचा ढीग आणून ओतला. पुस्तकं, लेगो, बॅटरीवर चालणारं, सात गिरक्या घेऊन खाली उतरणारं हेलिकॉप्टर, रिमोटवर पुढे-मागे होणारी मोटार. मिकन एकदम हरखला. त्याला त्याचा मामा एकदम जास्तच आवडायला लागला.

मग मामा एकदम लाडात येऊन म्हणाला,

"मिकन्, एक सांग, तुला सर्वात जास्त कोण आवडतं? आई, बाबा, आजी की मी?"

मिकन् खेळण्यांचं निरीक्षण करण्यात गढला होता. त्याने मान वर न करताच उत्तर दिलं.

"आई"

"ओके, फेअर इनफ. मग मला सांग, सर्वात जास्त कोण आवडतं? बाबा, आजी की मी?"

मिकनकडून प्रतिक्षिप्त क्रियेसारखं उत्तर आलं.

"आई"

"अरे? पण, मी तुला आईबद्दल नाही विचारलं मिकन्. बाबा, आजी की मी?"

"आई"

मग बाबाच म्हणाला,

"कशाला रक्त आटवतो आहेस मीना? १०० टक्के आई पार्टी आहे ती. काहीही करा, ती नाही बदलायची. आता बघ हां, मी विचारतो.  मिक्या, तुला कोण आवडतं, मी की आई??"

"आई"

"पाहिलंस???"

"ह्होss कळलं."

---


"मिकन् बाहेर ये. बघ, तुला कोण भेटायला आलंय."

मिकनला आईची हाक ऐकू आली, पण, मामाने दिलेलं छान गुळगुळीत पानांचं पुस्तक हातातून सोडवत नव्हतं.

एरव्ही घरात तो, आई आणि बाबाच असण्याची सवय असलेल्या मिकनला इतक्या साऱ्या माणसांमध्ये बुजल्यासारखं होत होतं. इथे सगळंच वेगळं होतं. आजी बाबाला काहीतरी बापू म्हणून हाक मारत होती, आईला सगळे राणी म्हणत होते. मिकनला मिक्या, मिकू अशी कायकाय नावाने हाका मारल्या जात होत्या, सारखे सारखे गालगुच्चे घेतले जात होते, मामाचा त्याला कधीही पकडून "तुला कोण आवडतं?" विचारण्याचा कार्यक्रम सुरू होता. त्याला बाहेर जायचा कंटाळा आला, पण त्याने कान टवकारले.

त्याच्या कानावर आईचा आवाज येत होता.

"श्रीधर, अरे किती मोठी झाली ही! मिकनपेक्षा एक वर्ष मोठी, नाही का?"

मग मात्र मिकनचं कुतूहल त्याला एका जागेवर बसू देईना. तो हातात पुस्तक घेऊनच बाहेर आला तेव्हा आई म्हणाली.

"मिकन्, ही कुसुम."

कुसुम?? मिकनला एकदम हसूच फुटलं. कुसुमसारखा एकच शब्द त्याला आठवला तो म्हणजे ढिश्शूम.

त्याच्या समोर एक फ्रॉक घाललेली, कुरळ्या केसांची मुलगी उभी होती. तिचे केस इतके कुरळे होते, इतके कुरळे होते की तिच्या डोक्यावर स्प्रिंगांचं जंगल माजल्यासारखं दिसत होतं. तिचे डोळे बाहुल्यांचे डोळे कसे मोठेमोठे असतात तसे बटाट्यासारखे, कायमस्वरूपी विस्फारल्यासारखे दिसत होते. तिच्या हातापायाला माती होती आणि तिने पाठी लपवलेल्या मुठींमध्ये काहीतरी लपवलं होतं. इतका सारा वेळ ती तिच्या विस्फारलेल्या डोळ्यांनी मिकनकडे टकटका पाहात होती.

"कुसुम, अगं जा, दे त्याला तू काय आणलयंस ते."

ती कुसुम नामक मुलगी मुठी पुढे करून मिकनजवळ आली आणि मिकनच्या हातांची आपसूक ओंजळ झाली.

कुसुमने त्याच्या ओंजळीत टकटकीत हिरव्या रंगाची गोलगोल फळं ओतली.

"आवळे म्हणतात त्याला मिकन्. बघ एक खाऊन."

राणीचं आवडतं फळ हो! - इति आजी.

मिकन् जरा संशयानेच त्या फळाकडे पाहात होता, त्याचा वास घेऊन पाहात होता. पण आईला आवडतं म्हटल्यानंतर त्याचा संशय फिटला आणि त्याने पुटकन एक गरगरीत आवळा तोंडात टाकला.

पहिल्यांदा त्याला काहीच चव जाणवली नाही पण काही सेकंदांतच झण्णsss करून ती आंबट-तुरट चव त्याच्या जिभेवर पसरली आणि कपाळ आक्रसून, मुठी वळून तोंड आंबट करून कचकच आवळा खाणाऱ्या मिकनकडे पाहून कुसुमसकट सगळेच हसले.


--


आवळे, आवळे, आवळेsssss

ती आवळ्याची चव काही मिकनची पाठ सोडेना. कुसुमने दिलेले सगळे आवळे मटकमटक करत संपवूनही त्याचं समाधान झालं नव्हतं. बाहेर कुसुम असेल तर तिच्याकडेच आणखी मागू म्हणून तो बाहेर ओसरीवर आला आणि त्याला घराच्या गेटजवळच पोपटी, हिरव्या-पिवळ्या फळांचा खच पडलेला दिसला. त्याच्या जीभेला पाणी सुटलं.

"काय मिकन्, काय हवंय?"

"मामा, तो आवळा आहे ना?"

"हो. ताईचा मुलगा शोभतोस खरा. जेवणासारखी आवळे खाते ती. जा, उचलून आण ते."

मिकन् आनंदातच पुढे सरसावला पण, मध्येच कच्चकन ब्रेक लागल्यासारखा थांबला. अंगणातली जमीन ओली होती आणि तिच्यातून वेगळाच वास येत होता.

मिकनने जरा संशयानेच पाण्यात पाय बुडवून पाहावा तसा त्या जमिनीवर अलगद पाय टेकून पाहीला तर त्याच्या पायाला काहीतरी ओलं ओलं लागलं. मिकनला एकदम कसंसच झालं. तो ओसरीतल्या खांबाला टेकून बसला आणि हाताने पाय नाकाजवळ आणून त्याचा वास घेतला.

"मिकन, तुला माहितीये ते काये ते?"

नाक आक्रसून ओठ काढून आधीच रडायच्या तयारीत असलेल्या मिकनने त्याच्याकडे पाहिलं.

"शेण आहे ते. गाईची पॉट्टी."

मामा सिंदबादच्या गोष्टीतल्या राक्षसासारखा गडागडा हसला आणि मिकनने हात-पाय झाडत जोरात भोकाड पसरलं.


--


मिकनला शांत करायला आईला बराच वेळ लागला.

मिकनचं मुसमुसणं अखेरीस थांबलं तेव्हा आई त्याला कडेवर घेऊन बाहेर ओसरीवर आली. बाहेरची जमीन पाहून मिकनला पुन्हा एकदा रडण्याचा उमाळा आला.

"मिकन्, श्शू, उगीच रडायचं नाही. काये त्यात रडण्यासारखं?"

"ऊंss"

"हे बघ, आपण दोघे चालून पाहूयात त्या जमिनीवरून, चालेल?"

मिकनने नाही, नाही करत जोरजोरात मान हलवली.

"बरं मग मी चालते, तू नुसता बघ, मग तर झालं."

मिकन् काहीच बोलला नाही.

आईने अंगणातल्या जमिनीवर पाऊल टाकलं आणि मिकनने शहारत झडझडून अंग हलवलं.

"इथे बघ मिकन्, किती थंड आहे ही जमीन. किती छान वाटतंय बघ."

मिकन् मख्ख.

"मी तुला उचलून घेते, तू वरून बघ जमीन, चालेल?"

मिकनची मुद्रा जरा संशयाचीच राहिली, पण आई सांगतेय तर करून पाहू हाही विचार होता.

आईने मिकनला उचलून घेतलं आणि ती अंगणात फेऱ्या घालायला लागली.

"ताई, काय करतेस अगं? दे ठेवून त्याला खाली. सवय नाहिये त्याला म्हणून घाबरतोय तो इतकंच."

आईने त्याच्याकडे डोळे वटारून पाहिलं आणि मामा गप्प बसला.

थोडा वेळ फेऱ्या मारल्यानंतर मिकन आईच्या खांद्यावर सुस्तावला. त्याचे डोळे गपागप मिटायला लागले. आई मिकनला म्हणाली,

"मिकन्, उतरतोस का? पाठ दुखली."

मिकन् खाली उतरेपर्यंत तो ती शेणाची जमीन विसरलाही होता, पण, त्याच्या पायाला काही सेकंदच त्या रवाळ जमिनीचा स्पर्श झाला आणि मिकनने पाय झटकन वर उचलून घेतले.

तेवढ्यात ओसरीवर आलेल्या बाबाला पाय वर करून आईच्या हाताला लोंबकळणारा मिकन् दिसला आणि बाबाने कपाळावर हात मारून घेतला.


--


आवळे, आ व ळे, आवळेss.

मिकनला दुसरं काही सुचतच नव्हतं. त्याला त्याच्या डोळ्यांसमोर आवळ्यांनी लगडलेलं झाड दिसत होतं, पण तिथवर जायचं म्हणजे ते शेणाचं अंगण ओलांडायला लागणार होतं. त्याला चप्पल घालून जाता आलं असतं पण आईने त्याला स्पष्टच सांगीतलं होतं.

मिकन्, नाही त्या गोष्टींची भीती वाटून चालणार नाही. चप्पल पण तूच आणायचीस आणि आवळे हवे तर तेही तूच आणायचेस, समजलं?

मिकन् एकदम हिरसुमला आणि बाहेर अंगणात येऊन एकटाच बसला. कोणी त्याची समजूत काढायला आलं नाही तेव्हा तर त्याला एकदमच वाईट वाटलं.

तितक्यात त्याला जाणवलं की ओसरीवर तो एकटाच नाही. त्याच्या शेजारीच खांबाच्या पलीकडे कोणीतरी बसलं होतं. त्याने डोळे बारीक करून पाहिलं तर ती कुसुम होती. अंधारातही दिसणाऱ्या तिच्या केसांच्या जंगलावरून मिकनला ते कळलं.

कुसुम त्याच्या शेजारी येऊन बसली आणि तिने मिकनच्या हातात एक बाटली दिली.

मिकनने बाटली डोळ्यांच्या जवळ नेऊन पाहिली, उलटी-पालटी करून पाहिली, कानाजवळ नेऊन हलवून पाहिली, पण त्यात काही नव्हतं. तो कंटाळून बाटली कुसुमकडे परत देणार इतक्यात त्याला ते दिसलं.

त्या बाटलीत एक प्रकाशाचा बिंदू दिसायला लागला होता.

मिकनने बाटली पुन्हा निरखून पाहिली आणि एक, दोन, तीन, चार असं करत वीसेक प्रकाशाचे बिंदू त्यात दिसायला लागले.

मिकन् एकदम हरखला.

काजवे. कुसुम म्हणाली.

काजवे.. मिकन् स्वत:शीच म्हणाला.

इतक्यात मिकनची नजर वर गेली आणि त्याचं तोंड उघडं ते उघडंच राहिलं.

त्याच्या समोर ते प्रकाशाचे अनेक बिंदू हवेत तरंगत होते, कुठेकुठे एकाच जागी असल्यासारखे वाटत होते. अंगणातल्या झाडांवर, मामाच्या गाडीवर, पाळण्यावर सगळीकडे ते टिमटिमत होते. मिकनने खाली पाहिलं तर तो काजवा नामक प्रकाशाचा बिंदू त्याच्या पायावरही होता.

आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, मिकनला त्याची अजिबात भीती वाटली नाही.

कुसुमने ती बाटली उघडून मिकनच्या हातात दिली आणि त्याला हात धरून उभं केलं. काय करायचं हे मिकनला सांगायची गरज भासली नाही. तो आणि कुसुम हात धरून काजव्यांना बाटलीत आणत राहिले आणि बाटलीतला प्रकाश वाढत गेला. सरतेशेवटी त्या बाटलीत इतके काजवे झाले की ती बाटलीच एका भल्यामोठ्या टॉर्चसारखी झगमगायला लागली. काजवे गोळा करायच्या नादात कधीतरी कुसुमचा हात सुटला होता, पण मिकनला त्याचं भान नव्हतं. त्या बाटलीच्या आकाराच्या प्रकाशाकडे मन भरेस्तोवर पाहिल्यानंतर केव्हातरी मिकनला थंडी वाजायला लागली तेव्हा त्याला कुसुम त्याच्या शेजारी नाही याचं भान आलं आणि आपण कुठे आहेत याचंही.

तो अंगणाच्या मधोमध उभा होता.

पण, हातात ती काजव्यांची बॅटरी घेऊन उभा असताला त्याला का कोणास ठाऊक, त्या जमिनीचं विशेष काही वाटलं नाही. त्याने पायाचे तळवे चाळवले आणि जमिनीची ऊब त्याच्या तळव्यात शिरली. त्याला एकदम पायपर असल्यासारखं वाटलं. पाण्याला प्रचंड घाबरणारं ते सॅंडपायपर पक्ष्याचं पिल्लू आपल्या भीतीवर कसं मात करतं हे आईने मिकनला कितीतरा वेळा दाखवलं होतं. आईची आठवण येऊन त्याला एकदम छान, मऊमऊ वाटलं. खाली पाहात ती ऊबदार, रवाळ जमीन पायाने अनुभवत तो किती वेळ उभा होता कोण जाणे! अचानक त्याच्या खांद्यावर टकटक झाली.

हातात त्याच्या चपला घेऊन कुसुम उभी होती.

मिकनने एकवार कुसुमकडे पाहिलं, एकवार त्या चपलांकडे पाहिलं आणि मान हलवली.

आणि मग तो एकदम हसला.

त्याला हसताना पाहून कुसुमही हसली.

तिने मिकनच्या चपला खाली ठेवल्या, पुन्हा एकदा मिकनचा हात धरला आणि तो दोघे पुम्हा एकदा अंगणात काजवे गोळा करण्यात गढले.

किलकिल्या दारातून हे सर्व पाहणाऱ्या आईने गालातल्या गालात हसत दार उघडलं आणि मिकनला जेवणासाठी हाक मारली.

--

दुसऱ्या दिवशी सकाळी मिकनने आईसाठी आपली छोटी ओंजळ भरून आवळे आणले, तेव्हा आई मिकनसमोर पाण्याची बाटली धरून म्हणाली,

"चला पायपरराव, ताजी फळं खा आणि या बाटलीतलं गोड पाणी प्या."

डोळे मिचकत, नाक आक्रसत ती रसाळ फळं खाताला मिकनला न राहवून वाटलं की,

आईला सगळ्ळंच्या सगळं कसं कळतं?


--


याआधीचे: मिकन् | मिकन् आणि गुऱ्या
 
Designed by Lena